اتفاقات غیرمنتظره برای چشم غیر قابل پیشبینی هستند و گیر کردن هر چیزی در چشم می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. دانستن روش صحیح خارج کردن اجسام خارجی از چشم برای جلوگیری از تشدید تحریک یا آسیب بسیار مهم است. جسم خارجی در چشم می‌تواند شامل یک ذره گرد و غبار، یک تار نازک یا اشیای بزرگ‌تر مانند تکه‌ای شیشه، براده فلز یا خرده چوب باشد. تکنیک‌های خارج کردن جسم خارجی از چشم بسته به نوع آن متفاوت است:
- اجسام خارجی سطحی با شست‌وشو و یک اپلیکاتور پنبه‌ای مرطوب خارج می‌شوند.
- اجسام خارجی کاشته‌شده با استفاده از یک ابزار استریل مخصوص به نام اسپاد (که برای خارج کردن اجسام خارجی چشمی طراحی شده است) یا یک سوزن ۲۵ یا ۲۷ گیج، معمولا تحت راهنمایی لامپ اسلیت خارج می‌شوند.
- اجسام خارجی داخل چشمی یا هرگونه آسیب‌های نفوذی، به‌صورت جراحی و توسط چشم‌پزشک درمان می‌شوند.
در این مطلب، شما را با فرآیند ایمن خارج کردن جسم خارجی از چشم آشنا خواهیم کرد.
نوبت رایگان بگیر!
نذار تاری دید، لذت‌های زندگی رو ازت بگیره
اگر چیزی در چشم برود چه کنیم؟
- دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
- سعی کنید خارج کردن جسم خارجی از چشم را با جریان ملایم آب گرم و تمیز از چشم انجام دهید. می‌توانید از یک فنجان چشمی یا یک لیوان کوچک و تمیز استفاده کنید، طوری که لبه آن روی استخوان پایه کاسه چشم قرار بگیرد.
- زیر دوش بروید و جریان ملایم آب ولرم را روی پیشانی، بالای چشم آسیب‌دیده، هدایت کنید و در همین حال پلک را باز نگه دارید.
- اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، بهتر است قبل از شست‌وشو یا همزمان با شست‌وشو لنز را خارج کنید، زیرا ممکن است جسم خارجی زیر لنز گیر کرده باشد.
این روش‌ها می‌توانند به شما در خارج کردن جسم خارجی از چشم کمک کنند.
نکته مهم: گاهی جسم خارجی باعث خراش قرنیه می‌شود، که ممکن است احساس حضور جسم خارجی در چشم حتی پس از خروج آن ادامه یابد. این احساس معمولا طی ۲۴ ساعت برطرف می‌شود.
کارهایی که نباید انجام دهید
- از دست‌های کثیف استفاده نکنید: استفاده از دست‌های آلوده باعث ورود اجسام بیشتری به چشم یا حتی ایجاد عفونت می‌شود.
- چشم خود را نخارانید یا نمالید: مالش چشم ممکن است باعث پارگی یا خراش قرنیه شود و خطر آسیب بیشتر، تحریک و عفونت را افزایش دهد.
- از حوله یا پارچه استفاده نکنید: چرا که ممکن است باعث ایجاد اشک بیشتر، ناراحتی و خراش چشم شود.
- به چشم خود فشار وارد نکنید: زیرا می‌تواند آسیب جدی‌تری ایجاد کند.
- سعی نکنید اجسام فرو رفته در چشم را خارج کنید و این کار را به متخصصان پزشکی بسپارید.
شستن دست قبل از لمس چشم
راهنمای گام‌به‌گام خارج کردن جسم خارجی از چشم
مرحله ۱: شستن کامل دست‌ها
قبل از تلاش برای لمس چشم، دست‌هایتان را با آب و صابون به خوبی بشویید. این کار از ورود آلودگی‌های بیشتر جلوگیری می‌کند و مانع از تشدید مشکل می‌شود.
مرحله ۲: از مالش چشم خودداری کنید
اگر چشم خود را بمالید، جسم خارجی باعث خراش قرنیه می‌شود. به جای آن، مرتبا پلک بزنید تا اشک تولید شود، زیرا اشک می‌تواند به خارج شدن جسم خارجی از چشم کمک کند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره خارش چشم، علت و درمان
مرحله ۳: بررسی چشم در محیطی با نور کافی
در یک محیط روشن بنشینید و با کمک آینه، چشم خود را بررسی کنید. برای دید بهتر، به‌آرامی پلک پایین خود را پایین بکشید.
مرحله ۴: استفاده از قطره چشم یا اشک مصنوعی
اگر جسم خارجی در چشم گیر نکرده باشد، می‌توانید از قطره‌های چشمی یا اشک مصنوعی استفاده کنید تا آن را بشویید. سر خود را کمی پایین بیاورید و چند قطره در چشم آسیب‌دیده بریزید.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل برای انواع قطره چشمی | کاربردها و نحوه استفاده
مرحله 5: خارج کردن جسم خارجی از چشم با گوش پاک‌کن یا دستمال کاغذی
اگر جسم خارجی در چشم مشخص و قابل مشاهده است و در آن فرو نرفته، می‌توانید با گوشه یک دستمال تمیز یا یک گوش پاک‌کن استریل، آن را به‌آرامی خارج کنید. مراقب باشید که به قرنیه چشم خود دست نزنید.
خارج کردن جسم از چشم
مرحله 6: شستن چشم با آب
اگر جسم خارجی همچنان در چشم باقی مانده است، می‌توانید از یک جریان ملایم آب ولرم برای شستن آن استفاده کنید. دستان خود را به شکل فنجان درآورده و چشم خود را زیر آب جاری قرار دهید و مرتبا پلک بزنید.
مرحله 7: استفاده از فنجان مخصوص شست‌وشوی چشم
آب تمیز را در یک فنجان مخصوص شست‌وشوی چشم یا یک ظرف کوچک بریزید. ظرف را روی چشم قرار دهید، سر خود را به عقب متمایل کنید و چشم‌های خود را باز و بسته کنید تا جسم خارجی خارج شود.
مرحله 8: در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید
اگر جسم خارجی همچنان در چشم باقی مانده یا اگر بعد از خارج کردن جسم خارجی از چشم دچار درد، قرمزی یا مشکلات بینایی شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. هرگز سعی نکنید اجسامی که در چشم فرو رفته‌اند را خودتان خارج کنید.
وارد شدن فلز در چشم
یکی از دردناک‌ترین شرایط چشمی، گیر کردن تکه‌ای کوچک از فلز در جلوی چشم است. هنگامی که با فلز کار می‌کنید، قطعات کوچکی از فلز که به‌صورت تراشه یا برجستگی از صفحه فلزی جدا می‌شوند، ممکن است وارد چشم شوند و باعث درد شدید، قرمزی و علائم دیگر گردد. خارج کردن جسم خارجی از چشم باید به‌طور حرفه‌ای و در مطب انجام شود تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
وارد شدن براده آهن در چشم
علائم و نشانه‌های فلز در چشم
- اگر تکه‌ای فلز در قرنیه چشم گیر کند، معمولا بلافاصله درد شدیدی احساس می‌شود و چشم قرمز یا خون‌آلود می‌شود.
- در ساعت‌های اولیه بعد از حادثه، چشم شروع به آبریزش کرده و اطراف پلک‌ها متورم می‌شود، در حالی که درد ادامه دارد.
- اگر فلز زیر پلک گیر کرده باشد، درد ممکن است هنگام پلک زدن بیشتر شود و احساس کنید که هر بار پلک می‌زنید، آسیب بیشتری به چشم وارد می‌شود. در معاینه چشم، فلز موجود در چشم با استفاده از میکروسکوپ قابل مشاهده است و می‌توان اندازه و میزان آسیب را ارزیابی کرد.
چگونه براده آهن را از چشم خارج کنیم؟
اگر مشکوک به وجود هر جسم خارجی در چشم باشید، باید معاینه چشم توسط پزشک چشم انجام شود. در این معاینه، پزشک، سلامت چشم را ارزیابی کرده و هر جسم خارجی موجود در چشم را شناسایی می‌کند. همچنین پزشک بررسی می‌کند که آیا آسیب به داخل چشم نفوذ کرده و باید به‌عنوان یک وضعیت اضطراری درمان شود یا خیر. اگر فلز به داخل چشم نفوذ نکرده باشد و تنها در جلوی چشم گیر کرده باشد، پزشک می‌تواند آن را در مطب خارج کند. روش خارج کردن جسم خارجی از چشم (فلز) شامل بی‌حس کردن چشم با قطره چشمی، استفاده از یک سوزن کوچک، فورسپس یا پروب برای جدا کردن فلز از چشم، و سپس استفاده از ابزار برای تمیز کردن لبه‌های زخم و برداشتن هرگونه باقی‌مانده یا زنگ‌زدگی است. خارج کردن جسم خارجی از چشم نباید توسط خود شخص و بدون تخصص انجام شود. استفاده از سوزن یا هر ابزار دیگری برای برداشتن جسم خارجی بدون دقت و تخصص می‌تواند باعث آسیب بیشتر به چشم، مانند خراشیدن قرنیه یا ایجاد عفونت شود.
بهترین کار برای خارج کردن جسم خارجی از چشم، این است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا درمان صحیح و ایمن انجام شود.
مشکلات ناشی از فلز در چشم
معمولا اگر فلز به سرعت از چشم خارج شود، اثرات دائمی زیادی بر جای نخواهد گذاشت. با این حال، اگر فلز برای مدت طولانی‌تری در چشم باقی بماند، خطر عفونت و ایجاد جای زخم افزایش می‌یابد. در این موارد، برای جلوگیری از عفونت از قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود و مراقبت‌های بیشتری برای کاهش احتمال ایجاد جای زخم در جلوی چشم انجام خواهد شد.
قطره چشمی برای عفونت
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر جسمی مستقیما در چشم شما گیر کرده یا نتوانسته‌اید آن را خارج کنید، باید به متخصص مراجعه کنید. پزشک می‌تواند بدون ایجاد آسیب بیشتر، جسم را به‌طور ایمن از چشم شما خارج کند. همچنین، حتی اگر موفق به خارج کردن جسم شدید، در صورت مشاهده هرگونه تغییر در بینایی باید به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:
درد یا قرمزی مداوم چشم (بیش از ۲۴ ساعت)
احساس فشار و ناراحتی مداوم، گویی هنوز چیزی در چشم گیر کرده است.
تاری دید یا سایر اختلالات بینایی
نکات مهم برای محافظت از چشم‌ها
- از عینک محافظ استفاده کنید: هنگام انجام کارهای فنی یا ورزش، از عینک ایمنی استفاده کنید تا از ورود اجسام خارجی به چشم جلوگیری شود.
- محیط خود را تمیز نگه دارید: محل زندگی و کار خود را مرتب نگه دارید تا خطر آسیب‌های چشمی کاهش یابد.
- در استفاده از لوازم آرایشی دقت کنید: هنگام استفاده از محصولات آرایشی چشم احتیاط کنید و از به اشتراک گذاشتن آن‌ها با دیگران خودداری کنید. همچنین هنگام آرایش، به ویژه نزدیکی به چشم‌ها دقت کنید تا از وارد شدن ذرات یا مواد شیمیایی به چشم‌ها به طور تصادفی جلوگیری شود.
خطر آرایش چشم
- دستورالعمل‌های ایمنی را رعایت کنید: هنگام کار با مواد شیمیایی یا ابزارهای خطرناک، از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده کنید.
جمع بندی
دانستن روش صحیح و ایمن برای خارج کردن اجسام خارجی از چشم می‌تواند از ناراحتی‌های غیرضروری و آسیب‌های چشمی جلوگیری کند. با رعایت این مراحل و توجه به ایمنی چشم در فعالیت‌های روزمره، می‌توانید از بینایی خود محافظت کرده و سلامت چشمانتان را حفظ کنید. در صورت تردید، همیشه با پزشک مشورت کنید تا از سلامت چشمان خود اطمینان حاصل کنید.
