مردمک چشم کجاست؟
مردمک چشم، حفره سیاه وسط عنبیه (بخش رنگی چشم) است. عضلات داخل عنبیه اندازه مردمک را کنترل می‌کنند. معمولا این تغییرات به میزان نوری که وارد چشم می‌شود بستگی داشته و مردمک را به بخش مهمی از سیستم بینایی شما تبدیل می‌کند. مردمک چشم توسط لایه‌های محافظ احاطه شده است. قرنیه به‌عنوان یک گنبد شفاف روی مردمک عمل می‌کند و از آن در برابر آسیب‌ها و گردوغبار محافظت می‌کند. همچنین ملتحمه، که یک لایه نازک و شفاف است، تمام سطح چشم و داخل پلک‌ها را می‌پوشاند و به محافظت از کل چشم کمک می‌کند.
در حالی که عضلات عنبیه تغییر شکل می‌دهند، مردمک نور را به داخل چشم هدایت می‌کند. عدسی چشم نور عبوری از مردمک را متمرکز می‌کند. سپس نور به پشت چشم می‌رود و به شبکیه برخورد می‌کند. شبکیه این نور را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کرده و مغز با دریافت این سیگنال‌ها، آنها را به تصاویر تبدیل می‌کند. در نتیجه می‌توانیم ببینیم.
مردمک چشم چه شکلی است؟
مردمک شبیه یک حفره سیاه به نظر می‌رسد. این سیاهی به این دلیل است که نور معمولا داخل چشم باقی می‌ماند. یکی از معدود مواقعی که ممکن است نور از چشم شما خارج شود، در عکس‌برداری است. به همین دلیل است که ممکن است در عکس‌هایی که با فلش گرفته می‌شوند، چشمان شما قرمز به نظر برسند. این قرمزی ناشی از بازتاب نور از رگ‌های خونی داخل چشم است.
انواع مردمک چشم
به طور کلی مردمک چشم به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
-
مردمک گرد
این نوع مردمک در بیشتر پستانداران، از جمله انسان، دیده می‌شود. مردمک گرد برای تنظیم نور ورودی و تمرکز دقیق در محیط‌های مختلف کاربرد دارد.
-
مردمک شکاف‌دار عمودی
این نوع مردمک معمولا در شکارچیان کوچکتر مانند گربه‌ها و مارها دیده می‌شود. این ساختار به آنها اجازه می‌دهد که در نور شدید یا شرایط کم‌نور به‌طور دقیق روی هدف تمرکز کنند.
-
مردمک کشیده افقی
این نوع مردمک بیشتر در حیوانات علفخوار مانند اسب‌ها، بزها و گوسفندان دیده می‌شود. مردمک افقی به آنها کمک می‌کند تا میدان دید وسیع‌تری داشته باشند و بتوانند شکارچیان را در محیط‌های باز سریع‌تر تشخیص دهند.
مردمک چشم بزرگ/ بزرگ شدن مردمک چشم
مردمک‌های گشاد شده (Mydriasis) زمانی هستند که مرکز سیاه چشمتان بزرگتر از حد معمول باشد. این وضعیت ممکن است به دلیل استفاده از قطره‌های گشادکننده مردمک در معاینه چشم، عوارض جانبی داروها یا آسیب‌های تروماتیک باشد. مردمک‌ها به طور طبیعی به دلیل تغییرات نور و وقایع احساسی گشاد می‌شوند، اما گشاد شدن غیرعادی مردمک‌ها ممکن است نتیجه یک بیماری یا مشکل پزشکی باشد.
اندازه طبیعی برای مردمک‌ها چقدر است؟
اندازه مردمک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بعضی‌ها مردمک بزرگ و بعضی‌ها مردمک کوچکی دارند. همچنین، اندازه مردمک با افزایش سن تغییر می‌کند. کودکان و بزرگسالان جوان معمولا مردمک‌های بزرگ دارند، در حالی که افراد مسن‌تر معمولا مردمک‌های کوچک دارند. به طور کلی اندازه طبیعی مردمک چشم بین ۲ تا ۴ میلی‌متر در نور شدید و ۴ تا ۸ میلی‌متر در نور کم (گشاد شده) است.
آیا بزرگ شدن مردمک چشم خطرناک است؟
مردمک چشم در شرایط عادی به دلیل تغییرات نوری و متغیرهای احساسی گشاد می‌شوند. بیشتر اوقات، مردمک‌های گشاد شده به طور خودکار به اندازه طبیعی خود باز می‌گردند. اگر مردمک‌ها به طور ناگهانی گشاد شوند، پس از یک آسیب تروماتیک رخ دهند یا باعث سردرد و سردرگمی شوند، باید فورا به مراقبت پزشکی مراجعه کنید.
مردمک چشم در نور زیاد تنگ می‌شود یا گشاد؟
وقتی در نور شدید مثل زیر نور خورشید قرار می‌گیرید، مردمک چشم شما مثل دری است که کمی بسته می‌شود تا نور کمتری وارد چشم شود. این کار مثل زمانی است که برای دیدن بهتر، دستتان را بالای چشمتان می‌گیرید تا نور آزاردهنده کمتری وارد چشمتان شود. بنابراین وقتی در نور شدید هستید، مردمک چشم شما منقبض و کوچکتر می‌شود.
چه زمانی مردمک چشم گشاد می‌شود؟
وقتی در یک اتاق تاریک هستید یا شب به بیرون نگاه میکنید، مردمک چشم شما مثل یک پنجره‌ای است که کاملا باز می‌شود تا نور بیشتری وارد چشم شود و بتوانید بهتر ببینید. این درست مثل وقتی است که در یک اتاق کم‌نور، چراغ قوه روشن میکنید تا بتوانید جزئیات بیشتری را ببینید. در نتیجه در نور کم، مردمک چشم گشاد و بزرگتر می‌شود. نام این واکنش پاسخ نور مردمک (pupillary light response) است.
بیماری‌ها و اختلالات رایجی که بر مردمک چشم تأثیر می‌گذارد چیست؟
-
سکته مغزی و یا مصرف مواد
می‌تواند باعث کوچک شدن مردمک چشم شود.
-
آب مروارید
آب مروارید باعث می‌شود عدسی شفاف در چشم، مه آلود یا کدر شوند.
بیشتر بخوانید: تاثیر عینک آفتابی در پیشگیری از آب مروارید
-
آسیب مغزی تروماتیک
این نوع آسیب‌های مغزی شامل برخورد مغز شما به جمجمه می‌شود و شکل مردمک چشم را تغییر می‌دهد.
برای مراقبت از مردمک چشم چه باید کرد؟
- سیگار نکشید
اگر از تنباکو استفاده میکنید سعی کنید سیگار را ترک کنید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید
از سبزیجات و میوه‌ها، (به خصوص سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم پیچ) و ماهی‌هایی مانند ماهی تن و سالمون استفاده کنید.
- ورزش
سعی کنید حداقل پنج روز در هفته، روزی ۳۰ دقیقه حرکت کنید.
- از عینک محافظ استفاده کنید
لوازم حفاظتی شامل عینک‌های آفتابی و عینک‌های ایمنی است که هنگام کار یا شرکت در برخی ورزش‌ها باید استفاده شوند. برای دیدن انواع عینک آفتابی، اینجا ضربه بزنید.
خرید عینک افتابی صاپتیک استور
همچنین معاینه منظم چشم‌ها را فراموش نکنید.
جمع بندی
مردمک‌های چشم نقش حیاتی در سیستم بینایی دارند و عملکرد صحیح آنها برای دید واضح ضروری است. مشکلات یا تغییرات در اندازه و واکنش مردمک می‌تواند نشان‌دهنده وجود بیماری‌های دیگر باشد، بنابراین مراجعه منظم به متخصص چشم و انجام مراقبت‌های لازم برای حفظ سلامت چشم‌ها، می‌تواند به پیشگیری و شناسایی مشکلات در مراحل اولیه کمک کند.
