راهنمای کامل برای انواع قطره چشمی | کاربردها و نحوه استفاده

عفونت ویروسی (ورم ملتحمه ویروسی):

قطره‌های تسکین‌دهنده و مرطوب‌کننده مانند اشک مصنوعی تجویز می‌شوند، زیرا عفونت‌های ویروسی معمولا به خودی خود بهبود می‌یابند و نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارند. در موارد شدید، ممکن است پزشک قطره‌های استروئیدی تجویز کند.

• ورم ملتحمه آلرژیک
• کتوتیفن (Ketotifen)
• اولوپاتادین (Olopatadine)
• سیتریزین (Cetirizine)
• آزلاستین (Azelastine)

قطره برای عفونت چشم کودکان

اگر عفونت از یک باکتری باشد، قطره‌های چشمی از نوع آنتی بیوتیک خواهند بود. قطره‌ها و پمادهای مختلفی وجود دارد که برای استفاده کودکان تایید شده اند. این قطره‌ها عبارتند از:

1. موکسی فلوکساسین (Moxifloxacin)
2. جنتامایسین (Gentamicin)
3. پلی اسپورین (Polysporin)
4. تری فلوریدین ((Trifluridine برای عفونت ویروسی ناشی از ویروس تبخال
5. قطره استروئیدی فلورومتولون (Fluorometholone) نیز برای استفاده کودکان بالای 3 سال تایید شده است.

قطره چشم برای جوشکاری

25 درصد از آسیب‌ها در محل کار مرتبط با جوشکاری، مربوط به چشم است. کارگران جوشکاری به طور مداوم با اشعه‌ها و ماشین‌های مضر کار می کنند. شایع ترین آسیب‌های مربوط به جوشکاری عبارتند از:

• برخورد با ذرات پرتاب شده
• سوزش چشم به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV)، اشعه مادون قرمز و نور آبی شدید
• تحریک و سوختگی ناشی از بخارات و مواد شیمیایی مضر

قطره‌های چشمی موضعی، آنتی بیوتیکی یا پماد ساخته شده که برای پیشگیری از عفونت در قرنیه آسیب دیده توصیه شود. برخی از چشم پزشکان از قطره‌های چشمی استروئیدی برای کاهش التهاب و جلوگیری از زخم احتمالی استفاده کنند. قطره‌های دیگر شامل موارد زیر هستند:

قطره‌های گشاد کننده چشم

قطره گشاد کننده چشم مثل سیکلوپنتولات (Cyclopentolate) به شل شدن عضلات چشم کمک کرده و درد و تحریک را تسکین می‌دهد. مدت زمان لازم برای اثرگذاری این قطره 7 تا 8 ساعت است. در این زمان ممکن است مردمک چشم بزرگتر به نظر برسد.

قطره چشمی ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID)

قطره چشمی ضد التهابی غیراستروئیدی مثل دیکلوفناک چشمی (Diclofenac-Ophthalmic) برای کاهش التهاب استفاده می‌شود.

اشک مصنوعی

برای تسکین خشکی و سوزش چشم که بر اثر تابش نور شدید ایجاد شده است. مثل اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده برای جلوگیری از تحریک بیشتر.

قطره‌های آنتی‌بیوتیک (در صورت سوختگی شدید یا زخم)

اگر آسیب شدیدتر باشد و خطر عفونت وجود داشته باشد، پزشک ممکن است قطره‌های آنتی‌بیوتیک مانند کلرامفنیکل یا سیپروفلوکساسین را برای جلوگیری از عفونت تجویز کند.

با درمان و داروی مناسب، موارد معمولی فلش جوشکاری یا آسیب ناشی از تابش نور شدید (Arc-Eye) در عرض 4-3 روز بهبود می‌یابد.

هرچند ساعت یکبار، قطره مصرف کنیم؟

فواصل زمانی مصرف قطره‌های چشمی بسته به نوع قطره و شرایط خاص چشمی که درمان می‌کنید متفاوت است. به طور کلی می‌توانید موارد زیر را در نظر بگیرید:

1. قطره‌های آنتی‌بیوتیک (برای عفونت‌های باکتریایی): معمولا 4 تا 6 بار در روز یا طبق دستور پزشک.
2. قطره‌های مرطوب‌کننده یا اشک مصنوعی(برای خشکی چشم): می‌توان آن‌ها را بسته به نیاز، هر چند ساعت یکبار (4 بار در روز یا بیشتر) استفاده کرد.
3. قطره‌های ضد التهاب (NSAID) یا استروئیدی: معمولا 2 تا 4 بار در روز، ولی باید دقیقا طبق دستور پزشک مصرف شوند.
4. قطره‌های گشادکننده مردمک (مانند سیکلوپنتولات): یک یا دو بار در روز و بسته به شرایط خاص. این قطره‌ها برای مدت زمان محدودی تجویز می‌شوند.
5. قطره‌های تسکین‌دهنده درد (در مواردی مانند Arc Eye): هر 4 تا 6 ساعت، اما فقط برای مدت کوتاه و تحت نظر پزشک.
6. قطره استریل چشمی: نفازولین هر 3 یا 4 ساعت یکبار، قطره کلوبیوتیک 2 تا 6 بار در روز و طبق دستور پزشک.

در صورت فراموش كردن يك دوز دارویی چه كار بايد كرد؟

به محض اینکه متوجه شدید که یک دوز قطره چشم را فراموش کرده‌اید، آن را مصرف کنید. اما اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، بهتر است دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و فقط دوز بعدی را طبق برنامه منظم خود استفاده کنید. هرگز دو دوز را همزمان مصرف نکنید.

طریقه صحیح ریختن قطره چشم

• 1- دستان خود را با آب و صابون بشویید. سپس آنها را با یک حوله تمیز خشک کنید.
• 2- اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، آنها را بردارید. مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
• 3- درپوش قطره چکان را بردارید و از نزدیک به نوک آن نگاه کنید تا مطمئن شوید ترک نخورده یا آسیب ندیده است. نوک آن را لمس نکنید.
• 4- دراز بکشید یا سر خود را به عقب کج کنید و به سقف نگاه کنید. روی نقطه‌ای از سقف تمرکز کنید و چشم خود را کاملا باز نگه دارید.
• 5- یک یا دو انگشت را حدود 3 سانتی‌متر زیر چشم و روی صورت خود قرار دهید. به آرامی به سمت پایین بکشید تا یک حفره بین پلک پایین و کره چشم ایجاد کنید.
• 6- از دست دیگر خود برای نگه داشتن بطری قطره چشم استفاده کنید و نوک آن را به سمت پایین بگیرید. قرار دادن دست روی پیشانی ممکن است به تثبیت آن کمک کند.
• 7- بطری را نزدیک چشم خود نگه دارید (حدود 3سانتی‌متر دورتر). مراقب باشید که قطره چکان، چشم یا مژه‌های شما را لمس نکند، زیرا این کار می‌تواند باکتری ها و سایر ارگانیسم‌ها را به قطره چشمی داخل بطری وارد کند.
• 8- به آرامی فشار دهید تا یک قطره داخل پلک پایینی شما بریزد.
• 9- دستان خود را از روی صورت بردارید، به آرامی چشمانتان را ببندید و سر خود را برای چند ثانیه به سمت پایین کج کنید. سعی کنید پلک نزنید. چرا که این کار می‌تواند مقداری از قطره چشم را قبل از جذب شدن، از چشم خارج کند.
• 10- از یک دستمال تمیز برای جذب و پاک کردن قطره‌هایی که روی پلک‌ها و صورت می‌ریزد استفاده کنید.
• 11- اگر از قطره های چشمی روی هر دو چشم استفاده می‌کنید، این روش را برای چشم دوم نیز تکرار کنید.
• 12- درپوش بطری را بگذارید و محکم ببندید. هرگز نوک قطره‌چکان را با چیزی تمیز نکنید، زیرا این کار ممکن است قطره‌ها را آلوده کند.
• 13- دست‌های خود را بشویید تا هرگونه قطره چشم اضافی پاک شود.

برخی از نکات مهم که باید در مورد استفاده از قطره‌های چشمی بدانید عبارتند از:

1. از قطره‌هایی که دقیقا طبق دستورالعمل برای شما تجویز شده، استفاده کنید
2. از قطره‌های چشمی نسخه‌ای شخص دیگری استفاده نکنید. پیروی دقیق از دستورالعمل‌های تجویزی برای دستیابی به بهترین نتایج اهمیت زیادی دارد. اگر در مورد نحوه استفاده از قطره‌های چشمی خود سؤال یا نگرانی دارید، از چشم‌پزشک خود بپرسید.
3. از قطره‌های چشمی برای سایر نقاط بدن خود استفاده نکنید
4. برخلاف باور عموم، استفاده از برخی از محصولات چشم/گوش به جای یکدیگر، می‌تواند خطرناک باشد. به یاد داشته باشید که بطری‌های قطره چشم و گوش ممکن است شبیه به هم باشند، بنابراین قبل از استفاده، دقت کنید.
5. همیشه درپوش قطره‌های چشمی خود را ببندید
6. بطری‌های قطره چشم بدون درپوش یا بسته نشده در معرض خطر آلودگی ناشی از میکروب‌ها و مواد مضر هستند. برخی از قطره‌های چشمی حاوی موادی هستند که برای چشم مفید هستند اما در صورت خوردن آن‌ها، می‌توانند شما (کودکان یا حیوانات خانگی) را بیمار کنند.
7. از قطره‌های چشمی تاریخ مصرف گذشته استفاده نکنید
8. قطره‌های چشمی ماندگاری دارند. پس از انقضای این محدودیت زمانی، ممکن است مواد موجود در قطره چشمی موثر نباشند یا عوارض ناخواسته‌ای ایجاد کنند.
9. قطره‌ها را به درستی استفاده کنید
10. قطره را به سمت گوشه بیرونی چشم خود هدف بگیرید. می‌توانید پلک پایینی خود را به پایین بکشید تا یک حفره کوچک ایجاد شود که قطره داخل آن بیفتد. اگر این کار برایتان سخت است می‌توانید دراز بکشید و از نیروی جاذبه کمک بگیرید! پس از چکاندن قطره، چشم خود را حدود سی ثانیه ببندید تا به خوبی جذب شود. اگر بیش از حد پلک بزنید، قطره به درستی جذب نخواهد شد. اگر بعد از ریختن قطره، انگشت اشاره خود را روی گوشه داخلی چشم‌تان بگذارید، مجرای اشکی بسته می‌شود و قطره بیشتر در چشم می‌ماند. این کار باعث می‌شود اثربخشی قطره بیشتر شده و عوارض جانبی کاهش یابد، چون قطره در چشم می‌ماند و به سایر قسمت‌ها نمی‌رود.
11. میزان قطره را دوبرابر نکنید.
12. نیازی به ریختن بیش از یک قطره در چشم نیست. یک قطره حداکثر میزانی است که می‌تواند در چشم قرار گیرد، بنابراین قطره دوم فقط روی گونه‌ها می‌ریزد.
13. فاصله زمانی بین قطره‌ها را رعایت کنید.
14. وقتی چندین نوع قطره مصرف می‌کنید، بین هر دارو 5 تا 10 دقیقه صبر کنید. در غیر این صورت، با ریختن قطره دوم، قطره اول را شسته و اثربخشی داروهایتان را کم می‌کنید.

نحوه صحیح ریختن قطره در چشم کودک

1. دستانتان را بشویید.
2. سر فرزندتان را به عقب خم کنید یا روی زمین دراز بکشد.
3. بطری را به مدت 10 ثانیه تکان دهید.
4. پلک پایین کودک خود را به آرامی بکشید. نکته: از لمس قطره چکان به چشم، مژه یا هر سطح دیگری از بدن کودک خودداری کنید.
5. قطره‌چکان را بالای چشم کودک خود نگه دارید و یک قطره در پلک پایین بریزید، به طوری که از گوشه چشم او دور بماند.
6. پلک پایین را رها کنید و اجازه دهید کودک چند بار پلک بزند تا مطمئن شوید که قطره در اطراف چشم پخش شده است.
7. قسمت بالایی را روی بطری قرار دهید و از یک دستمال تمیز برای جذب و پاک کردن قطره‌هایی که روی پلک‌ها و صورت می‌ریزد استفاده کنید.

لیست قطره‌های چشمی

در ادامه برخی از انواع مختلف قطره‌های چشمی را به شما معرفی می‌کنیم:

اشک مصنوعی

اشک مصنوعی که به عنوان قطره‌های چشمی روان کننده نیز شناخته می‌شوند، در رساندن رطوبت به چشم و کاهش خشکی کمک می‌کنند. برخی از این قطره‌ها عبارتند از:

قطره چشمی رفرش (Refresh Tears)

قطره چشمی سیستئین (Systane)

قطره Blink Tears

قطره‌ چشمی آنتی‌هیستامین

به کاهش علائم آلرژی چشمی کمک می‌کنند. برخی از این قطره‌ها عبارتند از:

کتوتیفن (Ketotifen)

اولوپاتادین (Olopatadine)

آزلاستین (Azelastine)

قطره‌ چشمی گلوکوم

می‌توان برای کمک به درمان بیماری چشم گلوکوم و کمک به کاهش فشار در چشم استفاده کرد و شامل این موارد هستند:

قطره تیمولول (Timolol)

قطره لاتانوپروست (Latanoprost)

قطره بریمونیدین (Brimonidine)

قطره چشمی استروئید

به کاهش التهاب چشم کمک می‌کنند و این موارد را شامل می‌شوند:

قطره پرکورد (Prednisolone)

قطره دگزامتازون (Dexamethasone)

قطره فلوکورت (Fluorometholone)

قطره چشمی ضد ویروسی

به درمان عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها کمک می‌کنند. مانند:

قطره آسیکلوویر (Acyclovir)

قطره چشمی ضد قرمزی

به کاهش قرمزی در چشم کمک می‌کنند. مانند:

قطره Visine

قطره‌های استریل چشمی شایع

قطره استریل چشمی نفازولین

نفازولین یک داروی ضد احتقان است که برای تسکین قرمزی، پف و خارش/آبریزش چشم به دلیل سرماخوردگی، آلرژی یا تحریکات چشم (دود، شنا یا استفاده از لنزهای تماسی) استفاده می‌شود.

نحوه استفاده

هر ۳ تا ۴ ساعت یک‌بار به‌میزان ۱ قطره استفاده می‌شود.

عوارض جانبی

• کهیر
• تنفس دشوار
• تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو
• سردرد شدید، وزوز در گوش، اضطراب، گیجی، یا احساس تنگی نفس
• تغییرات در دید 
• چشم درد
• تاری دید، آبریزش چشم

قطره استریل چشمی قطره کلوبیوتیک

قطره کلوبیوتیک یا کلرامفنیکل، برای درمان عفونت‌های باکتریایی چشم و توقف رشد آن‌ها استفاده می‌شود و برای عفونت‌های دیگر کاربردی نخواهد داشت. استفاده غیر-ضروری یا سوء استفاده از هر آنتی بیوتیکی می‌تواند به کاهش اثربخشی آن منجر شود.

نحوه استفاده

طبق تجویز پزشک، این دارو را در چشم‌های آسیب‌دیده به میزان ۲ تا ۶ بار در روز استفاده کنید.

عوارض جانبی

• سرگیجه، گیجی، بیهوش شدن
• خستگی یا ضعف شدید
• تغییرات خلق و خو، تغییرات بینایی
• تب، لرز
• احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا بی حسی
• گلودرد شدید، درد گوش یا سینوس، سرفه
• کبودی یا خونریزی غیر معمول، خونریزی از لثه
• زخم‌های دهانی یا زخمی که بهبود نمی‌یابد
• خلط بیشتر یا تغییر رنگ خلط
• درد یا گرفتگی معده
• خونریزی غیرطبیعی از واژن
• درد هنگام دفع ادرار، خون در ادرار
• مدفوع بسیار شل، آبکی یا خونی، مدفوع قرمز، سیاه
• بروز علائم واکنش‌های آلرژیک مانند تنگی نفس، سرگیجه شدید، بثورات پوستی، خارش، تورم (به ویژه صورت، زبان یا گلو)

از چه قطره‌های چشمی استفاده نکنیم؟

از قطره‌های چشمی OTC برای شرایطی که نیاز به داروهای تجویزی دارند استفاده نکنید. برخی از شرایط برای درمان قطره‌های چشمی OTC بسیار جدی هستند.

شرایطی که درمان OTC ندارند عبارتند از:

• آب مروارید
• گلوکوم
• بیماری‌های شبکیه مانند دژنراسیون ماکولا
• بیماری‌های چشمی مرتبط با دیابت مانند رتینوپاتی مرتبط با دیابت و ادم ماکولا مرتبط با دیابت (diabetes-related macular edema)

چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟

• اگر قطره چشمی که آن را مصرف می‌کنید، اثربخشی خود را از دست داده و یا به طور کلی کار نمی‌کند.
• متوجه عوارض جانبی (به خصوص عوارض جانبی غیرمنتظره) می‌شوید که به اندازه کافی نگران کننده یا مخرب باشد.
• در مورد نحوه نگهداری یا استفاده از قطره های چشمی خود سؤالی دارید.

منابع

https://www.gosh.nhs.uk/conditions-and-treatments/medicines-information/how-give-your-child-eye-

https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/eye-dropshttps://www.medicalnewstoday.com/articles/pink-eye-drops#eye-dropshttps://www.localeyesoptometry.com/blog/what-eye-drops-can-kids-

https://www.localeyesoptometry.com/blog/what-eye-drops-can-kids-use.html#:~:text=Eye%20Drops%20for%20Infections%20in%20Children&text=Among%20the%20most%20frequently%20used,be%20either%20erythromycin%20or%20ciprofloxacin.

https://www.gosh.nhs.uk/conditions-and-treatments/medicines-information/how-give-your-child-eye-drops/#:~:text=Tilt%20your%20child’s%20head%20back%20or%20lay%20them%20flat%20on,drop%20with%20bathe%20the%20eye.