بلاگ, سلامتی

نقش ژنتیک در ضعیفی چشم: چرا مشکلات چشمی ارثی هستند؟

نقش ژنتیک در ضعیفی چشم
24 آذر

بسیاری از خصوصیات ما مثل رنگ مو، پوست و چشم از والدینمان به ما منتقل شده است. والدینمان می‌توانند برخی از بیماری‌ها (شامل بینایی) را از طریق ژن به ما منتقل کنند. نقش ژنتیک در ضعیفی چشم می‌تواند بسیار پررنگ باشد، در حالی که عوامل بیرونی و محیطی نیز می‌توانند بر کیفیت و وضعیت بینایی فرد تأثیرگذار باشند. این عوامل می‌توانند شامل نور محیط، نوع تغذیه، استفاده از وسایل دیجیتال، آلودگی هوا، و رفتارهای مراقبتی مانند مراقبت از چشم و معاینات منظم باشند.

بینایی ضعیف نه یک ژن غالب و نه یک ژن مغلوب است، اما اگر یکی از اعضای خانواده، مثل والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ، مشکل بینایی داشته باشد، به احتمال بیشتری سایر اعضای خانواده هم دچار مشکلات مشابه می‌شوند. بیشتر بیماری‌های چشمی به دلیل ماهیت ژنتیکی‌شان، معمولا از والدین به فرزندان به ارث می‌رسند، هرچند همه این بیماری‌ها در افراد بروز نمی‌کنند. با این حال، مشکلات بینایی پیچیده‌تر از آن هستند که بتوان مستقیما والدین را مسئول دانست. عوامل متعددی در تعیین نتایج بینایی یک فرد نقش دارند.

*ژن غالب: اگر یکی از والدین ژنی را که باعث یک ویژگی خاص می‌شود داشته باشد، فرزند می‌تواند آن ویژگی را به ارث ببرد، حتی اگر ژن مرتبط از والد دیگر وجود نداشته باشد.

ژن مغلوب: باید هر دو والد ژن مرتبط با آن ویژگی را به فرزند منتقل کنند تا آن ویژگی بروز پیدا کند.

نوبت رایگان بگیر!

نذار تاری دید، لذت‌های زندگی رو ازت بگیره

مشکلات بینایی، مانند نزدیک‌بینی یا آستیگماتیسم، معمولا نتیجه تعامل پیچیده چندین ژن و عوامل محیطی است. بنابراین، این نوع مشکلات نمی‌توانند به‌طور ساده به عنوان صفتی غالب یا مغلوب طبقه‌بندی شوند. با این حال، چون نقش ژنتیک در ضعیفی چشم تأثیرگذار است، احتمال بروز این شرایط در افرادی که خانواده‌شان سابقه بینایی ضعیف دارند، بیشتر است. مثلا اگر مادر یا پدر نزدیک‌بین باشند، لزوما به این معنا نیست که فرزندشان هم نزدیک‌بین می‌شود. اما اگر سابقه خانوادگی از هر دو طرف وجود داشته باشد، احتمال بروز نزدیک‌بینی در فرزند بیشتر می‌شود.

نقش ژنتیک در ضعیفی چشم

پژوهشگران در حال شناسایی ژن‌هایی در DNA هستند که با بینایی ضعیف ارتباط دارند. همان‌طور که مشخص شده، نقش ژنتیک در ضعیفی چشم در بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات چشمی که در کودکان و بزرگسالان رخ می‌دهد، به وضوح دیده می‌شود. در واقع، ژنتیک دست‌کم تا حدی مسئول بیماری‌هایی مانند دژنراسیون ماکولا و گلوکوم است. با این حال، ژنتیک حوزه‌ای بسیار پیچیده است و نمی‌توان تمام مشکلات چشمی را به‌طور ساده با آن توضیح داد.

برای مثال، حتی اگر والدین شما دید کامل (۲۰/۲۰) داشته باشند، اگر پدربزرگ یا مادربزرگ شما مشکلات بینایی داشته‌اند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما دچار مشکلات بینایی شوید. برخی از شرایط نیز ممکن است تحت تأثیر چندین ژن قرار گیرند، اما به‌طور کامل به عوامل ژنتیکی وابسته نباشند، مانند لوچی چشم (عدم تطابق چشم‌ها). این نشان‌دهنده اهمیت نقش ژنتیک در ضعیفی چشم است که می‌تواند از طریق نسل‌ها منتقل شود.

برخی مشکلات بینایی مرتبط با ژنتیک

نقش ژنتیک بر نزدیک‌بینی (Myopia)

در این وضعیت فرد اجسام نزدیک را به‌وضوح می‌بیند اما دیدن اجسام دور برایش دشوار است. ژن‌ها نقش مهمی در نزدیک‌بینی دارند. مطالعات بیش از ۲۰۰ ژن را شناسایی کرده‌اند که به نزدیک بینی مرتبط هستند. تقریبا ۲۰ تا ۳۵٪ از خطر ابتلا به نزدیک‌بینی به ژنتیک مرتبط است، به این معنی که اگر یکی از والدین شما نزدیک‌بین باشد، خودتان نیز خطر بیشتری برای ابتلا به نزدیک‌بینی دارید و اگر هر دو والدین شما نزدیک‌بین باشند، احتمال ابتلا به نزدیک‌بینی حتی بیشتر خواهد بود. اگر چشمانتان نزدیک بین است می توانید برای سفارش عینک طبی به صاپتیک استور مراجعه کنید.

نقش ژنتیک بر دوربینی (Hyperopia)

محققان معتقدند که دوربینی جنبه ژنتیکی دارد و نقش ژنتیک در ضعیفی چشم می‌تواند تأثیر زیادی بر بروز این مشکل داشته باشد. به این معنی که ژن‌هایی که از والدین بیولوژیکی خود به ارث می‌برید، ممکن است بر این که آیا دوربینی دارید یا نه تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، برخی ژن‌ها بر توسعه چشم، از جمله طول محوری آن، تأثیر می‌گذارند.

*طول محوری چشم: به فاصله بین قرنیه (سطح جلویی چشم) و شبکیه (لایه حساس به نور در انتهای چشم) گفته می‌شود. این طول در تعیین قدرت تمرکز چشم و نوع اختلالات بینایی مانند نزدیک‌بینی یا دوربینی نقش دارد.

در اختلال بینایی دوربینی، فرد اجسام دور را بهتر از اجسام نزدیک می‌بیند که ممکن است تار باشند. کودکانی که والدینشان دچار دوربیبنی هستند باید در سنین پایین معاینه شوند تا علائم آمبلیوپی (تنبلی چشم) یا انحراف چشم بررسی شود.

بیشتر بخوانید: چرا چکاپ چشم سالانه اهمیت حیاتی دارد؟ 3 دلیل ضروری برای سلامت بینایی

نقش ژنتیک بر آستیگماتیسم (Astigmatism)

آستیگماتیسم اغلب ارثی است و می تواند از بدو تولد وجود داشته باشد. به دلیل انحنای نامنظم قرنیه یا عدسی چشم، تصاویر در هر فاصله‌ای تار یا کج دیده می‌شوند.

کوررنگی (Color Blindness)

فرد نمی‌تواند رنگ‌های خاصی، معمولا قرمز و سبز را از یکدیگر تشخیص دهد. این بیماری ارثی از طریق ژن های مادر منتقل می‌شود. کوررنگی ارثی در طول زمان بدتر نمی‌شود و تغییر نمی‌کند.

نقش وراثت بر دوربینی

گلوکوم (آب سیاه)

بیماری‌ای است که به علت افزایش فشار داخل چشم می‌تواند به عصب بینایی آسیب زده و منجر به کاهش دید یا نابینایی شود.

آب مروارید (Cataracts)

کدری عدسی چشم که باعث تاری دید، کاهش وضوح، و اختلال در دید طبیعی می‌شود.

تنبلی چشم (Amblyopia)

اختلالی که در آن یک چشم به درستی رشد نمی‌کند و منجر به کاهش دید در آن چشم می‌شود، حتی اگر از نظر ساختاری سالم باشد.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره نمره چشم: تعیین و عوامل بهبود آن

استرابیسم (Strabismus)

عدم تطابق در جهت نگاه دو چشم که باعث می‌شود چشم‌ها به یک نقطه تمرکز نکنند. بیش از ۳۰٪ از افرادی که برای اولین بار با انحراف چشم مراجعه می‌کنند، یکی از بستگان نزدیکشان نیز دچار همین مشکل می‌باشند.

پژوهش‌های جدید نیز نشان دهنده نقش ژنتیک در ضعیفی چشم و رایج‌ترین مشکلات بینایی است. بنابراین مراجعه به اپتومتریست و معاینه چشم برای بیمارانی که سابقه خانوادگی مشکلات بینایی دارند (حتی اگر چشم‌هایشان سالم است) از اهمیت زیادی برخوردار است.

جمع بندی

در حالی که نمی‌توانید از ژن‌های خود فرار کنید، بیشتر مشکلات یاد شده، اگر زود تشخیص داده شوند قابل درمان یا مدیریت هستند. نقش ژنتیک در ضعیفی چشم می‌تواند تأثیر زیادی بر بروز مشکلات بینایی داشته باشد. داشتن اطلاعات درباره تاریخچه سلامت خانوادگی و آگاهی از شرایطی که ممکن است به ارث برسند، به شما کمک می‌کند بدانید چه چیزی نیاز به درمان دارد.

معاینه جامع سالانه چشم به شناسایی و درمان مشکلات بینایی شما کمک می‌کند و برنامه‌ای متناسب با نیازهای مراقبت بینایی شما تدوین می‌کند. همچنین، ممکن است اقدامات سبک زندگی بسیاری وجود داشته باشد که به کاهش خطر کلی یا مدیریت شرایط ارثی بینایی کمک کند. برای معاینه دقیق و شناسایی مشکلات بینایی خود، به صاپتیک استور مراجعه کرده و از خدمات حرفه‌ای آن بهره‌مند شوید.

جدیدتر ارتباط ضعیفی چشم با انواع بیماری‌های سیستمیک
بازگشت به لیست
قدیمی تر آیا عینک شب برای بهبود دید در مه و بارندگی موثر است؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *