بسیاری از افراد فکر می‌کنند که بینایی‌شان خوب است و نیازی به عینک یا لنز تماسی ندارند. اما حدود 30 تا 40 درصد از جمعیت ایران ممکن است به اصلاح بینایی نیاز داشته باشند. بیماری‌های چشمی رایج هستند و ممکن است برای مدت طولانی بدون علائم باقی بمانند. برخی مشکلات چشمی در مراحل اولیه خود هیچ علامتی ندارند. یک معاینه جامع و چکاپ چشم که توسط پزشک چشم انجام می‌شود، می‌تواند بیماری‌های چشمی را در مراحل ابتدایی شناسایی کند که برای جلوگیری از از دست دادن بینایی بیشترین تأثیر را دارد. در طول معاینه، چشم‌ها و بینایی شما مورد آزمایش قرار می‌گیرند. چشم پزشک می‌تواند پشت چشم‌های شما را مشاهده کرده و نشانه‌هایی از مشکلات سلامتی را بررسی کند. آنها حتی ممکن است شرایط دیگری مانند فشار خون بالا یا دیابت را نیز تشخیص دهند. بنابراین معاینات منظم چشم بخش مهمی از شناسایی زودهنگام بیماری‌های چشمی برای حفاظت از بینایی هستند.
مشکلات رایج چشم
آب مروارید (Cataracts)
آب مروارید یک بیماری چشمی است که در آن عدسی چشم کدر شده و باعث کاهش تدریجی بینایی می‌شود. این بیماری معمولا با افزایش سن رخ می‌دهد و ممکن است به تاری دید، حساسیت به نور و کاهش توانایی تشخیص جزئیات منجر شود، اما با جراحی قابل درمان است.
خدمات بینایی سنجی
معاینه چشم با تجهیزات مدرن کامپیوتری توسط اپتومتریست مجرب همراه با تجویز عینک، درمان تنبلی چشم و ساخت تخصصی عدسی عینک با دستگاه‌های پیشرفته. برای دریافت اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت بینایی سنجی روی دکمه زیر کلیک کنید.
نوبت رایگان بگیر!
برای دریافت نوبت رایگان بینایی سنجی شماره خود را وارد کنید.
فیلد های "(ضروری)" اجباری هستند
رتینوپاتی دیابتی (Diabetic retinopathy)
باعث آسیب به عروق خونی پشت چشم می‌شود. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از نابینایی ناشی از رتینوپاتی دیابتی در 90 درصد افراد مبتلا به دیابت جلوگیری کند یا به تاخیر بیاندازد. دیابت همچنین می‌تواند خطر سایر مشکلات چشمی مانند آب مروارید یا گلوکوم را افزایش دهد.
گلوکوم (Glaucoma)
گلوکوم یک بیماری چشمی است که می‌تواند به عصب بینایی آسیب رسانده و در صورت عدم درمان به نابینایی منجر می‌شود.
دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (Age-related macular degeneration)
در بیماری دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)، با افزایش سن به تدریج بخش مرکزی شبکیه دچار آسیب شده و باعث کاهش بینایی مرکزی می‌شود. این بیماری می‌تواند توانایی خواندن، رانندگی و شناسایی چهره‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، اما در مراحل اولیه ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد. طبیعتا استفاده از عینک آفتابی این روند را به تاخیر می اندازد.
آمبلیوپی (Amblyopia)
آمبلیوپی یا تنبلی چشم باعث کاهش بینایی می‌شود زیرا چشم و مغز به درستی با هم کار نمی‌کنند. این شایع ترین علت از دست دادن بینایی در کودکان (از هر 100 کودک، 2 تا 3 مورد) است. آمبلیوپی باید برای جلوگیری از کاهش بینایی به سرعت درمان شود.
بیشتر بخوانید: شایع ترین بیماری چشم + راهنمای دقیق تشخیص
چکاپ چشم چگونه انجام می‌شود؟
چکاپ چشم یک روش ساده و بدون درد است. چشم‌پزشک یا بینایی‌سنج، با انجام آزمایش‌هایی وضعیت چشم‌ها را بررسی می‌کند. یکی از این روش‌ها تاباندن نور به داخل چشم و تصویربرداری از پشت چشم است که به کمک دستگاهی به نام افتالموسکوپ (Ophthalmoscope) انجام می‌شود. هدف این است که پزشک بتواند ساختارهای داخلی چشم مانند شبکیه، عصب بینایی و عروق خونی را بررسی کند. روش دیگر، اندازه‌گیری فشار چشم با پف هوای کوچک است که تونومتری غیر تماسی نام دارد. دستگاهی به چشم شما یک پف هوای کوچک می‌فرستد و مقاومت چشم به این پف را اندازه‌گیری می‌کند که اگر بالا باشد، ممکن است نشان‌دهنده بیماری گلوکوم باشد.
در صورت نیاز، ممکن است چشم‌پزشک محلولی را در چشم‌ها بریزد تا مردمک‌ها باز (گشاد) بمانند و سپس دوباره عکس‌برداری انجام می‌شود. سپس چشم‌پزشک یا بینایی‌سنج، آزمایش دید با تابلوی حروفی که همه با آن آشنا هستیم را انجام می‌دهد. پس از آن، شما روی یک صندلی می‌نشینید و پزشک از دستگاهی به نام فوروپتر (Phoropter) استفاده می‌کند تا مشخص شود آیا به عینک نیاز دارید یا خیر. پزشک لنزهای مختلف را جلوی چشمتان قرار داده و می‌پرسد که با کدام لنز دید واضح‌تری دارید. پس از تکمیل این فرآیند، پزشک در صورت نیاز نسخه عینک یا لنز تصحیحی را می‌نویسد یا به شما می‌گوید تا سال آینده نیازی به مراجعه ندارید.
چرا باید سالانه چکاپ چشم انجام دهیم؟
پاسخ ساده به این سوال که چرا همه افراد باید چکاپ چشم انجام دهند، برای بهبود وضوح بینایی است. انجام آزمایش انکسار چشم، با تخصص حرفه‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا اشیاء دورتر را واضح‌تر ببینید و دیدن را برایتان آسان‌تر کرده و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. داشتن بینایی واضح‌تر به افراد کمک می‌کند تا در شغل‌هایشان بهتر عمل کنند، در ورزش‌های رقابتی موفق‌تر باشند و در مدرسه بهتر یاد بگیرند. همچنین، اصلاح انکساری می‌تواند به کاهش فشار چشم، بهبود تمرکز و حتی کاهش سردرد کمک کند. فواید دیگری نیز برای انجام معاینه چشم وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
دلایل چکاپ چشم سالانه
دلیل اول: دیابت
بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت و فشار خون بالا می‌توانند از طریق چکاپ چشم شناسایی شوند، زیرا چشم‌ها تنها جایی هستند که می‌توانیم به طور مستقیم رگ‌های خونی را در حال فعالیت مشاهده کنیم. اگر آسیب به رگ‌های خونی در پشت چشم مشاهده شود، این احتمال وجود دارد که آسیب مشابهی به رگ‌های خونی در سایر نقاط بدن نیز در حال وقوع باشد. بنابراین چشم پزشک نقش بسیار حیاتی در تشخیص و مدیریت بیماری‌هایی مانند رتینوپاتی دیابتی دارد، که می‌تواند به نابینایی منجر شود.
دلیل دوم: گلوکوم و سایر بیماری‌های عصبی و نورولوژیکی
گلوکوم یک بیماری است که در آن عصب بینایی که چشم را به مغز متصل می‌کند، به طور تدریجی از بین می‌رود و در نهایت منجر به نابینایی می‌شود. متأسفانه، مانند بسیاری از بیماری‌های چشمی دیگر، از دست دادن بینایی و علائم آن معمولا تا مراحل پیشرفته بیماری ظاهر نمی‌شوند. به همین دلیل است که شناسایی زودهنگام بیماری‌هایی مانند گلوکوم بهترین روش درمان است و این موضوع برای بسیاری از بیماری‌های نورولوژیکی دیگر نیز صادق است. چون می‌توان داخل چشم را مشاهده کرده و عصب بینایی را به طور مستقیم دید و نوعی تصویر فوری از وضعیت نورولوژیکی به دست آورد. به همین دلیل است که پزشکان چشم می‌توانند بیماری‌هایی مانند تومورهای مغزی، مولتیپل اسکلروزیس، اختلالات خودایمنی و سایر بیماری‌های نورولوژیکی را تشخیص دهند.
همچنین زرد شدن قرنیه و اطراف آن می‌تواند نشانه ای از کلسترول بالا باشد و ممکن است پزشک بتواند تجمع پلاک را در رگ‌های خونی ببیند.
اگر چشمان شما برآمده یا برجسته شده باشند، ممکن است نشان‌دهنده بیماری تیروئید باشد.
داشتن تومور در ناحیه گردن (Aneurism) یا پاره شدن تومور می‌تواند باعث افتادگی پلک‌ها شده و شکل مردمک چشم را تغییر دهد.
دلیل سوم: سرطان
خوشبختانه سرطان‌های چشمی چندان شایع نیستند، اما به دلیل وجود حجم بالایی از رگ‌های خونی و جریان خون که به چشم می‌رود، چشم‌ها مکان‌های رایجی برای متاستاز و انتشار سرطان‌ها به قسمت‌های مختلف آن هستند. این مسئله معمولا با برخی از سرطان‌های شایع مانند سرطان پستان و سرطان ریه رخ می‌دهد. تومورهایی که در مغز رشد می‌کنند می‌توانند بر قشر بینایی تأثیر بگذارند یا فشار بر عصب بینایی وارد کنند که می‌تواند منجر به از دست دادن تدریجی بینایی، به ویژه در ناحیه دید جانبی (Peripheral) شود. علاوه بر این، ممکن است چشم‌ها خودشان دچار سرطان شوند، چه در سطح جلویی چشم و چه در پوست اطراف چشم، که معمولا به دلیل مواجهه با نور خورشید یا رشد سرطان‌ها در پشت چشم رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 6 مورد از انواع بیماری خطرناک چشمی که ممکن است شما را نابینا کند!
هر چند وقت یکبار باید چکاپ چشم را انجام داد؟
حداقل سالی یکبار چکاپ چشم را انجام دهید تا از سلامت بینایی خود مطمئن شوید.
کودکان زیر 6 سال: معاینه اولیه در بدو تولد و پس از آن در سن ۳ تا ۴ سالگی
معاینه‌های بعدی: سالانه یا هر دو سال یکبار بسته به تجویز پزشک
افراد زیر ۴۰ سال: در بدترین حالت، هر دو سال یک بار
افراد بین ۴۰ تا ۶۵ سال: چکاپ چشم سالیانه
افراد بیش از 65 سال: هر شش ماه یک بار
افراد مبتلا به دیابت: هر سال
علاوه بر این اگر علائم زیر را دارید، در اسرع وقت برای چکاپ چشم به چشم پزشک مراجعه کنید:
- کاهش بینایی
- ترشح یا قرمزی چشم
- درد چشم
- دوبینی
- دیدن لکه‌های ریز شناور
- دیدن هاله در اطراف چراغ‌ها
شما می‌توانید با مراجعه حضوری به بینایی سنجی صاپتیک استور در تهران و بینایی سنجی در اصفهان، معاینه و بینایی‌سنجی انجام دهید و از متخصصان مجرب در این مراکز برای مراقبت از سلامت چشم‌های خود کمک بگیرید. این متخصصان با استفاده از تجهیزات پیشرفته، وضعیت بینایی شما را بررسی کرده و در صورت نیاز به اصلاح بینایی، بهترین راهکارها مانند عینک یا لنزهای مناسب را پیشنهاد خواهند داد. همچنین، با چکاپ منظم، می‌توانید از بروز مشکلات جدی چشمی مانند گلوکوم، دیابت و سایر بیماری‌ها جلوگیری کرده و سلامت چشم‌های خود را حفظ کنید.
برای حفظ سلامت چشم خود، چه کاری باید انجام دهید؟
برخی اقدامات می‌توانند به حفظ سلامت چشمان شما کمک کنند:
ترک سیگار
سیگار می‌تواند باعث ایجاد مشکلات بینایی مانند آب مروارید، دژنراسیون ماکولا (که به این معنی است که در نهایت نابینا خواهید شد) و آسیب دائمی به عصب بینایی شود.
محافظت از چشم در برابر نور شدید خورشید
استفاده از عینک آفتابی از چشمان شما در برابر نور مضر UV خورشید محافظت و همچنین از خستگی چشم جلوگیری می‌کند.
* شما می‌توانید انواع عینک آفتابی مردانه و زنانه را برای محافظت از چشم‌هایتان از فروشگاه صاپتیک استور تهیه کنید. این عینک ها با فیلتر اشعه های UV از چشمان شما محافظت کرده و خطر آسیب رسیدن به آنها را کاهش میدهند. صاپتیک استور از مواد با کیفیت بالا برای ساخت انواع عینک‌ها استفاده کرده و اصالت کالا را نیز ضمانت می‌کند.
داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل و ورزش منظم
خوردن یک رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3 و سبزیجات برگ‌دار برای سلامت چشم فوق العاده است. سعی کنید در هر وعده غذایی سبزیجات چلیپایی (مثل کلم برگ، بروکلی، کلم پیچ، شاهی، رازیانه) اضافه کنید. برای افزایش امگا 3، ماهی بیشتری مانند سالمون بخورید.
استراحت منظم پس از کار با کامپیوتر
حداقل هر 20 دقیقه یکبار و به مدت 20 ثانیه به چشمان خود استراحت دهید.
مراقبت از لنزهای تماسی
به دستورالعمل‌هایی که پزشک برای مراقبت از این لنزها به شما می‌دهد، توجه کنید. بی‌توجهی به این مراقبت‌ها می‌تواند به عفونت‌های چشمی، زخم و حتی نابینایی منجر شود.
استفاده از عینک ایمنی
برای محافظت از چشم‌ها هنگام انجام کارهای دستی (مثل تعمیرات کوچک خانه، کار با چوب یا فلز) یا فعالیت‌های ورزشی از عینک ایمنی استفاده کنید.
استفاده از عینک در مواقع ضروری در محل کار
استفاده از عینک در مواقع ضروری در محل کار به ویژه زمانی که با ابزارهای تیز، مواد شیمیایی یا دستگاه‌های خطرناک کار می‌کنید، برای محافظت از چشم‌ها بسیار مهم است. این اقدام می‌تواند از آسیب‌های چشمی جلوگیری کرده و ایمنی کارکنان را در محیط‌های کاری حفظ کند.
چگونه تشخیص دهیم که به معاینات سالانه چشم نیاز داریم؟
برخی از عوامل خطر احتمال ابتلا به مشکلات چشمی و بینایی را بیشتر می‌کند و ممکن است به معاینه چشمی مکرر نسبت به افراد دیگر نیاز داشته باشید. این عوامل عبارتند از:
- سابقه شخصی یا خانوادگی بیماری‌های چشمی داشته باشید.
- به گروه‌های نژادی یا قومی خاص وابسته باشید (مثلا آب مروارید یا برخی از بیماری‌های قرنیه در آسیایی‌ها بیشتر گزارش شده است).
- یک بیماری سیستمیک (کل بدن) داشته باشید که می‌تواند بر چشم‌ها تأثیر بگذارد (مانند دیابت، فشار خون بالا، چاقی یا آترواسکلروز).
- شغلی داشته باشید که برای چشم‌ها خطرناک باشد (مانند جوشکار، برنامه‌نویسان).
- داروهایی مصرف می‌کنید که می‌توانند بر سلامت چشم تأثیر بگذارند.
- فقط یک چشم شما دارای بینایی سالم است.
- از عینک یا لنزهای تماسی استفاده کنید.
- جراحی چشم انجام داده یا دچار آسیب چشمی شده باشید.
- عیب انکساری شدید یا پیش‌رونده داشته باشید.
- سایر نگرانی‌ها یا شرایط سلامت مرتبط با چشم که پیش‌رونده هستند (مثل گلوکوم، دژانرسیون ماکولا و … ) داشته باشید.
سوالات متداول
آیا چکاپ چشم فقط برای افراد مسن ضروری است؟
خیر، معاینه چشم برای افراد در هر سنی مهم است، زیرا بسیاری از مشکلات چشمی ممکن است بدون علائم واضح در مراحل اولیه ایجاد شوند. همچنین، برخی بیماری‌ها مانند دیابت، فشار خون بالا و مشکلات ارثی می‌توانند بر بینایی تأثیر بگذارند. بنابراین معاینه منظم چشم به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بروز مشکلات جدی کمک می‌کند. افراد جوان نیز باید به‌ویژه در صورت داشتن سابقه خانوادگی مشکلات چشمی یا نیاز به اصلاح بینایی، معاینات سالانه انجام دهند.
آیا بیمه درمانی من چکاپ چشم را پوشش می‌دهد؟
اکثر افرادی که شاغل هستند بیمه بینایی دارند که معاینات سالانه چشم و عینک‌هایی مانند عینک طبی را پوشش می‌دهد. با این حال، پوشش شما به بیمه نامه درمانی شما بستگی دارد. بهتر است با ارائه دهنده بیمه خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برنامه شما چکاپ چشم سالانه را پوشش می‌دهد.
جمع بندی
در نهایت چکاپ چشم را به صورت سالانه انجام دهید. هرچند که ممکن است معاینه سالانه چشم خسته‌کننده به نظر برسد، اما باید به‌طور منظم انجام شود. بینایی شما یکی از گران‌بهاترین حواس شماست. بنابراین با مراقبت از چشم‌های خود، از بسیاری از مشکلات جلوگیری کنید.
منابع
https://www.youtube.com/watch?v=LQm6iSOeLvo
https://www.cdc.gov/vision-health/about-eye-disorders/why-eye-exams-are-important.html