اگر تاکنون به راحت شدن از عینک فکر کردهاید، تنها نیستید زیرا بسیاری از افراد با مشکلات همیشگی عینک مثل (خیس شدن لنزها در باران، بخار گرفتن شیشه در سرما، محدود شدن در لذت بردن از تفریحات آبی و ….) در زندگی روزمره خود دست و پنجه نرم میکنند. امروزه روشهای مختلفی برای از بین بردن عینک وجود دارد: از تمرینات چشم در خانه گرفته تا روشهای پیشرفته جراحی. اگر به دنبال راه حل مطمئنتر و سریع تر برای خلاص شدن از شر عینک هستید، با ما همراه باشید. در این مطلب به بررسی روشهای مختلف جراحی برای عیوب انکساری چشم (مثل اصلاح نزدیکبینی، دوربینی یا آستیگماتیسم) و تفاوتهای آن و انتخاب بهترین روش جراحی چشم، میپردازیم.
آشنایی با روشهای مختلف برداشتن عینک
رفع عیوب انکساری به روشهای مختلف جراحی و غیر جراحی انجام پذیر است. عینک و لنز چشمی از روشهای غیر جراحی هستند. روشهای جراحی نیز به دو صورت لیزری و غیر لیزری اجرا میشوند. اساس عملهای جراحی تغییر شکل و اصلاح قرنیه به کمک لیزر برای تمرکز اشعه روی شبکیه است. در جراحی لیزری چشم از خارجی ترین بخش قرنیه (اپیتلیوم ) به روشهای مختلف برش میخورد و با استفاده از لیزر ایرادات این لایه برطرف میشود. در جراحی چشم از لیزر به دو روش لیزیک و PRK استفاده شده و مشکلات قرنیه اصلاح میشود. و اما تفاوت فمتولیزیک و عمل لازک در همین نحوه کار لیزر است. بعد از انتخاب لیزر، مراقبت های پس از عمل از اهمیت زیادی برخوردار میباشد. به عنوان مثال استفاده از عینک آفتابی یکی از موارد مهم می باشد و خرید عینک آفتابی استاندارد اهمیت ویژه ای دارد. صاپتیک استور به عنوان مرجع رسمی خرید عینک آفتابی و طبی استاندارد دارای گواهینامه جهاد دانشگاهی صنعتی شریف میباشد. در ادامه عینک های آفتابی استاندارد بیان شده است.
عمل لیزیک چیست؟
عمل لیزیک (LASIK) یا اصلاح دید با لیزر، یکی از محبوبترین روشهای جراحی چشم است که برای تصحیح مشکلات انکساری مانند نزدیکبینی (میوپیا)، دوربینی (هایپروپیا) و آستیگماتیسم استفاده میشود. در این روش، با استفاده از لیزر، انحنای قرنیه تغییر داده میشود تا نور به درستی بر روی شبکیه متمرکز شود و دید بهبود یابد.
نحوه انجام عمل
ابتدا قطرههای مخصوصی برای بیحس نگه داشتن چشم شما هنگام جراحی، وارد چشم میشود و باعث میشود احساس نکنید که پلکهایتان را باز نگه داشتهاند. برای ثبت نگه داشتن پلکها یک حلقه کوچک روی چشم گذاشته میشود. عمل لیزیک دارای دو جراحی است: در مرحله اول جراح یک فلپ نازک در سطح قرنیه ایجاد میکند،
در واقع مانند یک لولا برداشته میشود، سپس فلپ منعکس شده و لایه داخلی قرنیه را در معرض دید قرار میدهد. بعد از آن از لیزر اکسیمر (Excimer) برای برداشتن مقدار کمی از بافت قرنیه استفاده میشود و این کار تا زمانی ادامه پیدا میکند که انحنای قرنیه از بین برود، حالت نرمال خود را بدست آورد و عیوب انکساری اصلاح شوند. پس از این مرحله، فلپ به جای خود بازگردانده میشود و میتوانید دیدی واضح داشته باشید. مدت زمان عمل بین 10 تا 15 دقیقه و مدت زمان نقاهت بین 1 تا 2 روز خواهد بود.
چه افرادی برای انجام عمل لیزیک مناسب هستند؟
- افرادی با عیوب انکساری چشم که جراحی لیزیک می تواند آن را درمان کند.
- رنج سنی 21 یا بیشتر از آن (به این دلیل است که قرنیه تا زمان جراحی رشد نمیکند)
- داشتن قرنیهای با ضخامت کافی
- نسخه ای که نشان میدهد وضعیت چشم آنها در 24 ماه گذشته تغییر قابل توجهی نداشته است، کاندیدهای مناسبی برای این روش هستند.
عمل لازک چیست؟
تاریخچه لازک به سال 1996، زمانی که اولین عمل لازک در بیمارستان چشم و گوش ماساچوست توسط دکتر Dimitri Azar انجام شد، برمیگردد. اما این دکتر Massimo Camellin بود که LASEK را معرفی و رایج کرد. لازک (LASEK) مخفف laser epithelial keratomileusis است. این روش جراحی لازک چشم ترکیبی از روشهای لیزیک و PRK است و اغلب برای بیمارانی که کاندیدای مناسبی برای جراحی لیزیک نیستند، توصیه میشود.
نحوه انجام عمل
ابتدا قطرههای بیحسی وارد چشم میشود. بعد از بی حسی چشم، جراح با استفاده از ابزار مناسب، پلک های شما را باز نگه میدارد. در طول این عمل، اپیتلیوم (لایه سطحی چشم) با محلول الکلی به مدت حدود 30 ثانیه نرم میشود. پس از این مرحله، جراح این لایه را از بافت زیرین جدا میکند و آن را بلند کرده یا به عقب میبرد تا به قرنیه دسترسی پیدا کند. در ادامه، جراح از همان لیزری استفاده میکند که در جراحی لیزیک به کار میرود. با هر پالس از این لیزر بسیار دقیق، مقدار کمی از بافت قرنیه برداشته میشود تا شکل مطلوب قرنیه به دست آید. پس از آن، سلولهای سطحی چشم به آرامی به جای خود برگردانده و یک لنز تماسی مخصوص بر روی چشم قرار داده میشود. این لنز تماسی به عنوان یک پانسمان محافظ عمل میکند و به بهبودی سریعتر قرنیه و کاهش ناراحتی بعد از جراحی کمک میکند. این روند برای هر چشم تقریبا 10 دقیقه طول میکشد. شما میتوانید بلافاصله بعد از جراحی ببینید و بینایی به مرور زمان بهبود مییابد. بین 4 تا 12 هفته طول میکشد تا بینایی به طور کامل تثبیت شود.
بیشتر بخوانید: فمتولیزیک یا فمتواسمایل؟ تفاوت آن با دیگر روشهای جراحی چشم
فمتولیزیک چیست؟
فمتولیزیک از روشهای مبتنی بر تغییر شکل قرنیه است که البته روش آن قدری با لازک تفاوت دارد. در این روش قرنیه با استفاده از تیغ جراحی (میکروکراتوم) برش میخورد. سپس سطح استرومای قرنیه با استفاده از لیزر اصلاح میشود. در پایان فلپ قرنیه به محل خود بازگردانده و پانسمان میشود. اصلیترین مورد لیزر فمتو است. لیزر فمتو با اشعه مادون قرمز الگویی از فضاهای بسیار کوچک در زیر سطح قرنیه ایجاد میکند. این تکانههای لیزری بسیار قوی بدون ایجاد گرما یا تماس با بافت، باعث از هم جدا شدن بافت قرنیه در سطح مولکولی میشود. با حرکت لیزر به سمت بالا و پایین، فلاپ قرنیه بطور کامل تشکیل میشود. در فمتولیزیک نیاز به بخیه نیست و به همین دلیل بهبودی پس از عمل نسبتا سریع است.
عمل PRK چگونه انجام میشود؟
لیزیک و PRK هر دو از لیزر، قطره بیحسی و اسپکولوم چشمی برای باز نگه داشتن پلکها، برای جراحی و تغییر شکل قرنیه استفاده میکنند. PRK از حدود دهه 1980 وجود داشته و همچنان نیز از آن استفاده میشود و مخفف photorefractive keratectomy است. در این روش، جراح ابتدا سطح جلویی قرنیه به نام اپیتلیوم را برداشته و سپس جراح با استفاده از لیزر اکسیمر، بافت قرنیه را تراش میدهد. این لیزر بافت را تبخیر میکند و شکل قرنیه را تغییر میدهد تا نور به طور مناسبتری در داخل چشم شکست کند، که منجر به بهبود بینایی میشود.
برداشتن اپیتلیوم میتواند به دو روش انجام شود:
با استفاده از یک برس مکانیکی که سطح قرنیه را صاف و براق میکند.
یا با استفاده از محلول الکلی که باعث ضعیف شدن و راحتتر برداشته شدن سطح جلویی قرنیه میشود.
تفاوت PRK و لیزیک
همانطور که گفته شد، لیزیک یک فلپ ایجاد میکند در حالی که PRK اینطور نیست. PRK شامل برداشتن لایه خارجی قرنیه است. لایه بیرونی قرنیه بعد از جراحی دوباره رشد میکند. جراح یک لنز تماسی نرم را وارد میکند تا به عنوان بانداژ در طول بهبودی عمل کند. این لنزها معمولا بین 5 تا 7 روز در چشم قرار دارند.
به لحاظ زمان بهبودی، لیزیک زمان بهبودی بسیار کمتری نسبت به PRK دارد. زمان نقاهت اولیه برای PRK حدود دو تا سه روز طول میکشد، در حالی که با لیزیک میتوانید روز بعد به سر کار خود برگردید. مدت زمانی که برای دستیابی به دید واضح پس از جراحی لازم است با PRK بسیار بیشتر از لیزیک است. بعد از PRK ممکن است حدود یک ماه طول بکشد تا به دید واضح برسید، در حالی که بیماران لیزیک ممکن است طی چند ساعت تا چند روز بتوانند به راحتی دید واضح خود را بدست آورند. از طرفی دیگر PRK کمی کم خطرتر از لیزیک در نظر گرفته میشود زیرا هیچ خطری برای عوارض فلپ قرنیه (مثل جدا شدن فلپ از جای خود) وجود ندارد.
کاندیدهای PRK چه کسانی هستند؟
ممکن است این افراد مسنتر باشند، قرنیههای نازکتری داشته باشند و زندگی فعالی داشته باشند (مثل ورزشکاران، نظامیان و امثال آن که نمیخواهند با خطر جدا شدن فلپ مواجه شوند). اما به طور کلی برای انجام این عمل مانند لیزیک شرایط سنی 21 سال به بالا لازم است. برای برخی افراد که خشکی چشم دارند، PRK گزینه مناسب تری است چرا که بعد از جراحی نیز چشم دچار خشکی میشود و لیزیک با قطع کردن اعصاب مسئول رفلکس اشک، خطر خشکی چشم را افزایش میدهد.
مزایا و معایب
مزایا:
- نسبت به لیزیک خشکی چشم کمتری ایجاد میکند
- میتوان از عوارض احتمالی در جراحی لیزیک به علت ایجاد و بازگرداندن فلپ در قرنیه، جلوگیری کرد.
معایب:
- مدت زمان طولانی تر برای بهبودی در مقایسه با لیزیک
- درد و ناراحتی بیشتر از لیزیک اما کمتر از PRK
عوارض جانبی جراحی چشم
عوارض جانبی معمولا موقتی بوده و شامل موارد زیر باشد:
بیماران در روز جراحی، کمی تاری دید، خارش و تحریک چشم برای چند ساعت خواهند داشت. بنابراین توصیه میشود بعد از جراحی زمانی را به استراحت و چرت زدن بگذرانند. بعد از بیدار شدن از خواب ممکن است بیمار حال بدی داشته باشد اما انتظار میرود صبح روز بعد احساس راحتی داشته باشد.
تفاوت لیزیک ولازک و فمتولیزیک
در عملهایی مانند جراحی لیزیک، پی آر کی و لازک ابلاسیون قرنیه با استفاده از لیزر اگزایمر انجام میشودبا این وجود، سه روش جراحی لیزیک، PRK و لازک تفاوتهای قابل توجهی با هم دارند و میزان تاثیرگذاریشان در شرایط خاص متفاوت است. از نظر ظاهری، لیزیک، لازک و PRK همه انواع جراحی لیزر چشم هستند، اما تفاوت اصلی در چگونگی باز شدن قرنیه و دسترسی لیزر به آن است.
در جراحی لیزیک یک فلپ قرنیهای ایجاد میشود. لایهی بالایی پوست اپیتلیوم در جای خود باقی میماند. مزیت این روش این است که بهبود بینایی بسیار سریعتر اتفاق میافتد و ناراحتی بعد از عمل به چند ساعت محدود میشود، در حالی که در روشهای لازک و PRK ممکن است چند روز طول بکشد و پس از عمل نیز دردناک تر از لیزیک هستند. در این روشها لایهی سطحی پوست اپیتلیوم با استفاده از الکل نرم و سپس جدا میشود. روش PRK پیش از LASIK توسعه یافته و هنوز هم به عنوان یک روش مناسب و ایمن برای دسترسی به قرنیه مورد استفاده قرار میگیرد. روشهای LASIK و LASEK حدود پنج دقیقه برای هر چشم زمان میبرند. روش LASEK ممکن است برای بیمارانی که از خشکی مزمن چشم رنج میبرند، گزینه بهتری باشد، در حالی که PRK میتواند برای بیمارانی با قرنیههای نازک، مردمکهای بزرگ یا پیوند قرنیه گزینه مناسبی باشد.
1- تفاوت دو عمل در نوع تکنیک اشعه لیزری
عمل لازک یکی از تکنیکهای PRK تابش اشعه و جراحی لیزری فمتولیزیک به عنوان یکی از تکنیکهای لیزیک در علم چشم پزشکی مطرح هستند.
2- میزان ضخامت قرنیه چشم
ضخامت قرنیه چشم بیمار در این كه چشم پزشك جراحی لازك را برای وی تجویز كند یا نه بسیار حائز اهمیت است. اگر قرنیه چشم بیمار زیادی نازك باشد، معمولا عمل لازك به جای دیگر عمل های لیزری پیشنهاد داده میشود. در جراحی لیزیك، لایه ای از قرنیه برمی دارند و پس از آن كه زیر آن تراشیده شد، لایه را یکبار دیگر سر جای خود قرار می دهند. اما در عمل لازك، سطحی ترین لایه قرنیه( اپیتلیوم ) بدون برداشتن، برش داده و درمان می شود. به همین خاطر عارضه جا به جایی لایه بریده شده قرنیه در عمل لازک به وجود نمیآید.
3- جایگزینی تیغ جراحی با لیزر فمتوسکند
چون بسیاری از افراد دارای قرنیه نازک نمیتوانند از لیزیک برای رفع عیوب انکساری چشم خود استفاده کنند. جدیدترین تکنیک در این رابطه با عمل جراحی فمتولیزیک به این مشکل پاسخ داده می شود. در واقع جایگزینی تیغ جراحی با لیزر فمتوسکند اصلیترین تفاوت فمتولیزیک و عمل لازک است. فلپ قرنیه حاصل از این لیزر دارای ضخامت کمتر و دقت بالاتری است.
بیشتنر بخوانید: راهنمای کامل عمل لیزیک چشم | روشها و مراقبتهای پس از عمل
مزیت فمتولیزیک به لیزیک و لازک
مزیت پی آر کی نسبت به این دو روش این است که در این روش احتمال جابجا شدن فلپ وجود ندارد. همچنین چون در فمتولیزیک فقط سطحی ترین لایه قرنیه یعنی اپیتلیوم برداشته میشود و فلپ حاوی لایه استروما نیست، ساختار قرنیه و پوشش روی آن دست نخورده باقی می ماند. در نتیجه مانند عمل لیزیک که برش جراحی در عمق بیشتری ایجاد میشود، چشم در این عمل آسیب مستقیم نمیبیند. در نتیجه از نظر جراحان چشم ، عمل جراحی پی آر کی روش مناسبتر برای بیمارانی است که قرنیه نازک دارند.
1- تفاوت در دوره نقاهت
تعداد روزهای مورد نیاز برای استراحت پس از عمل را نباید نادیده گرفت. دوره نقاهت بیمارانی كه تحت عمل لیزیك قرار می گیرند فقط 3-1 روز است. در حالی كه بیمارانی كه تحت عمل لازك قرار گرفته اند باید بین 3تا4 روز استراحت مطلق داشته باشند. پس از آن نیز تقریبا بین 3-1 ماه طول می كشد تا نتیجه نهایی عمل برای آنها آشکار شود و بینایی شان بطوركامل اصلاح شود. با این وجود در دوره نقاحت فمتولیزیک افراد قادرند برای خود کنترل داشته باشند. این بیماران تا مدتی پس از جراحی لازک به نور حساس می شوند. پس لازم است مراقبتهای لازم تا بهبودی کامل را رعایت نمایند.
تفاوت فمتولیزیک با عمل لازک
در این قسمت ما جزئیات بیشتری را درباره این دو عمل بیان میکنیم تا خودتان به نتایجی در رابطه با این که عمل فمتولیزیک بهتر ه یا لازک رسیده باشید.
- بعد از عمل لازک یک لنز در حکم پانسمان بعد از عمل، بر روی چشم قرار داده میشود که لازم است به مدت 4 روز روی چشم قرار بگیرد. نگه داشتن ثابت این پانسمان از استرسهایی است که بیمار بعد از عمل تجربه می کند. ولی در فمتولیزیک لنزی نیست که استرسهایی در مورد حرکت یا افتادن آن وجود داشته باشد.
- عارضه خشکی چشم در هر دو عمل لازک و فمتولیزیک دیده میشود. در لازک میزان این عارضه نسبت به فمتولیزیک کمتر است.
- عمل جراحی لازک پروسهی بهبودی طولانیتری نسبت به فمتولیزیک نیاز دارد. به عبارتی دوران نقاهت عمل لازک بیشتر است.
- فمتولیزیک روشی پیشرفته تر از لیزیک است. که در آن برای ایجاد برش از «لیزر فمتوسکند» استفاده میشود، این وسیله سرعت ، دقت و ایمنی عمل را تا حد زیادی بالا میبرد. همین علت باعث شده که هزینه عمل فمتولیزیک نسبت به سایر عملهای لیزری چشم بیشتر باشد.
- از عوارض احتمالی که هر دو عمل دارند، میتوان بهتاری دید و کاهش دید در شب برای مدت چند هفته یا چند ماه اشاره کرد. بيماران جراحي شده توسط عمل لازك تا مدتي پس از جراحي به نور حساس مي شوند و بايد تا 23 ماه پس از جراحي از عينك آفتابي استفاده كنند.
فمتولیزیک یا عمل لازک ؟
در عمل لازک ، لایه اپیتلیوم با دستگاهی بنام میکروکراتوم برش داده شده و لبه ی آن خم میشود تا نور لیزر به سطح قرنیه بتابد. فمتولیزیک روش دقیق و امین دیگر برای لیزر چشمهای شماست. خطرات و عوارض احتمالی در این نوع از لیزیک به حداقل خود رسیده است. تفاوت لازک و فمتولیزیک در این است که این کار توسط دستگاه بسیار پیشرفته ای با اشعه ی لیزر بسیار قوی و دقیق صورت میپذیرد . با همه ی این اوصاف انتخاب روشهای مختلف لیزر چشم ، گاه به انتخاب پزشک معالج و گاه به انتخاب خود شما هم بستگی دارد . البته در معاینات دقیق قرنیه که توسط پزشک انجام میشود، مشخص میشود که، قرنیه شما برای عمل با کدامیک از این روشها مناسبتر است. در چنین مواردی همیشه به پیشنهاد پزشک خود بیشتر اعتماد کنید.
تفاوت در زمان بهبودی
- لیزیک: 4 ساعت بعد از عمل مشاهده تفاوت قبل و بعد از عمل / بیماران تا یک هفته اجازه رانندگی ندارند
- لازک یا PRK: بعد از 3 روز مشاهده تفاوت قبل و بعد از عمل
- روش PRK: بهبودی کامل تا 6 ماه
جدیدترین روشهای لیزر چشم در سال 2024
لیزر Teneo Excimer
در اوایل ژانویه 2024، FDA پلتفرم لیزر Teneo Excimer ایجاد شده توسط Bausch + Lomb Corporation را تایید کرد. این دستگاه جدید لیزیک برای اصلاح نزدیک بینی و نزدیک بینی همراه با آستیگماتیسم مناسب است. لیزر اکسیمر Teneo نسبت به فناوری های قبلی بهبود یافته و ویژگیهای جدید و منحصر به فردی دارد. این پلتفرم کوچکتر بوده و از سایر مدلها سریعتر عمل میکند. Teneo با داشتن نرم افزار پیشرفتهای برای ردیابی حرکات چشم با سیستم عامل 1740 هرتز، تضمین میکند حرکات چشم بیمار در حین لیزیک بر روی الگوی ابلیشن و نتایج تأثیر نمیگذارد.
* ابلیشن: فرآیندی که در آن بافت قرنیه با استفاده از لیزر برداشته میشود تا شکل قرنیه تغییر کند.
لیزر ELITA Femtosecond
سیستم لیزر فمتوثانیه ELITA، که توسط شرکت جانسون و جانسون طراحی شده، برای اصلاح نزدیکبینی با یا بدون آستیگماتیسم استفاده میشود. این تکنولوژی در روشهای لیزیک و SILK (Small Incision Lenticule Keratomileusis) به کار میرود. در روش SILK، از یک برش کوچک برای برداشتن لنزیکول (بافت نازکی از قرنیه) به منظور تغییر شکل قرنیه، استفاده میشود که موجب حفظ استحکام قرنیه، بازسازی سریعتر عصبها و بهبود سریعتر میشود.
لیزر SMILE (Small Incision Lenticule Extraction)
این روش در مقایسه با لیزیک و PRK، از طریق برش کوچکتری عمل میکند و نیازی به ایجاد فلپ در قرنیه ندارد. یک لنزیکول کوچک برای تغییر شکل آن از داخل قرنیه برداشته و عیوب انکساری اصلاح میشود.
مزایا:
- کاهش خطرات و زمان بهبودی سریعتر
- مناسب برای افرادی با قرنیههای نازک یا خشکی چشم
در نهایت به یاد داشته باشید که چشمان ما منحصر به فرد هستند. هر کدام از این روشها مزایا و معایب خود دارند و انتخاب بهترین روش بستگی به وضعیت خاص چشم بیمار، ضخامت قرنیه، وضعیت سلامتی عمومی و نوع عیوب انکساری دارد. انتخاب ایمن ترین روش برای جراحی چشمانتان ضروری است. اگر قرنیه نازکی دارید، لیزرهای سطحی مانند PRK و LASEK ایمن تر هستند. این قرنیه شماست که تصمیم میگیرد کدام جراحی مناسب است، نه اینکه شما تصمیم بگیرید یک روش جراحی با درد کمتر تجربه کنید. بنابراین حتما متخصص و کلینیک مناسب را برای مشورت و جراحی انتخاب کنید.
نتیجه گیری:
در این مقاله از سری مقالههای صاپتیک استور به بررسی تفاوت عمل جراحی فمتولیزیک با عمل لازک پرداختیم. همانطور که ملاحظه فرمودید اساس کار هر دو جراحی با استفاده از لیزر بود. اما عمده ترین وجه تمایز دو عمل مربوط به نحوه برش قرنیه چشم بود. در لازک برش با استفاده از تیغ صورت گرفته و فلپ قرنیه مجدد به محل خود بازگردانده میشد. اما در فمتولیزیک برش با استفاده از لیزر انجام میشد. کم بودن دوران نقاهت، عفونت و سایر عوارض نیز به همین موضوع مرتبط میشدند. اما درنهایت برای تجویز نوع عمل فمتولیزیک و یا لازک لازم است متخصص جراح شما را معاینه کرده و با صلاح دید ایشان بهترین روش ممکن برای رفع اختلال بینایی شما، بر اساس معاینات صحیح و تشخیص بالینی صورت پذیرد.
منبع
https://www.allaboutvision.com/treatments-surgery/vision-surgery/prk-vs-lasik/
https://www.allaboutvision.com/treatments-surgery/vision-surgery/prk-vs-lasik/
https://www.allaboutvision.com/treatments-surgery/vision-surgery/prk-vs-lasik/