افراد زیادی برای وضوح دید و رفع مشکلات بینایی به عینکهای طبی نیاز دارند. مهمترین قسمت این وسیله پرکاربرد، عدسی عینک است. عدسی عینک که با نام عدسی طبی نیز شناخته میشود انواع بسیار مختلفی دارد. امروزه عدسیهای متنوعی طراحی شده است تا نیازهای گوناگونی را برطرف کرده و از چشم در مقابل آسیبها محافظت کنند. برای شناخت بیشتری عدسیهای طبی با ما همراه باشید.
عدسی عینک چیست؟
به کمک تغییرات فیزیکی مثل ایجاد تقعر یا تحدب در شیشه یا پلاستیکهای فشرده میتوان یک عدسی ساخت. عدسیها کیفیت بینایی را در فواصل دور یا نزدیک افزایش دهند. امروزه عدسیها قابلیتهای متنوع دیگری مثل دفع نور آفتاب، دفع نور آبی و … را دارند. همچنین هر عدسی ویژگیهای دیگری مثل شماره (نمره) یا ضریب شکست دارد. به علاوه از مواد اولیه مختلفی برای ساخت عدسی عینک استفاده میشود. برای خرید عینک طبی کلیک نمایید.
انواع شیشه و عدسی عینک طبی از نظر عملکرد
در ابتدا عدسی طبی را از نظر عملکرد بررسی خواهیم کرد. ممکن است فردی از عینک طبی تنها برای مواقعی خاص استفاده کند و فردی دیگر آن را دائما روی چشمان خود قرار دهد. با ما همراه باشید تا به معرفی انواع شیشه های عینک بپزدازیم.
1- عدسیهای دیجیتال یا کامپیوتر (انواع شیشه عینک بلوکات)
شیشههای عینک بلوکات (Blue Cut) برای فیلتر کردن نور آبی مضر ساطعشده از نمایشگرها طراحی شدهاند و در انواع مختلفی تولید میشوند. رایجترین نوع آنها، عدسیهای بلوکات با پوشش ضدانعکاس هستند که بازتاب نور را کاهش داده و خستگی چشم را کم میکنند. همان طور که میدانید رنگ آبی بیشترین انرژی را در طیف نور دارد و تابش مستمر آن باعث عوارضی مثل سوزش چشم، سردرد و خستگی خواهد شد.
نوع دیگر، عدسیهای فتوکرومیک بلوکات است که علاوهبر فیلتر نور آبی، در برابر نور خورشید تیره میشوند. عدسیهای بلوکات با جنس پلیکربنات یا شاخصهای مختلف نیز موجودند که وزن و مقاومت متفاوتی دارند. این شیشهها برای کار با موبایل، کامپیوتر و مطالعه طولانیمدت بسیار مفیدند و از آسیبهای چشمی پیشگیری میکنند.
برای مشاهده خرید عینک کامپیوتر کلیک نمایید.
2- عدسیهای روزمره
روزمره یکی از رایجترین مدلهای عدسی عینک است. این عینکها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هستند و برای رفع مشکلات رایج و ساده بینایی مورد استفاده قرار میگیرند.
3- عدسی اداری و مطالعه
عدسیهای مطالعه و اداری برای افرادی مناسب است که دائما مشغول کار با اسناد و برگههای کاغذی هستند. این عدسیها میتوانند مشکلات مربوط به نزدیکبینی را رفع کرده و به فرد در خواندن صحیح نوشتهها کمک کند. برای مشاهده قیمت عینک مطالعه کلیک نمایید.
4- عدسی فتوکرومیک
یکی از جالبترین انواع عدسی طبی، فتوکرومیک است. این عدسیها به طور خودکار در زمان تابش آفتاب تیره شده و از چشم در مقابل پرتوهای آسیبرسان محافظت میکنند. به محض قرار گیری در محیط مسقف و دور شدن از نور آفتاب دوباره عینک به حالت عادی باز خواهد گشت. عدسیهای فتوکرومیک با وجود فواید فراوان اما دارای معایبی بودند. به همین دلیل کارشناسان و طراحان عدسی ترانزیشن (Transition) را روانه بازار کردند تا معایب فتوکرومیک را برطرف کند.
5- عدسی رانندگی
از دیگر انواع عدسی میتوان به عدسیهای رانندگی اشاره کرد. در زمان رانندگی ممکن است به علت تابش نور چراغ دیگر خودروها، نور چراغهای خیابان، بازتاب نور آفتاب و … دید راننده دچار مشکل شود. بنابراین استفاده از یک عدسی مناسب برای کاهش خطرات جانی و مالی بسیار اهمیت دارد.
6- عدسی ورزشی
عدسیهای ورزشی در مقابل ضربه و لکهای آب (تعریق) مقاومت هستند. همچنین این عدسی طبی به شکلی طراحی شده تا از نفوذ پرتوهای آفتاب به چشم جلوگیری کند. بسیاری از ورزشکاران حرفهای از این عدسیها برای رفع مشکلات بینایی و محافظت از چشمان خود استفاده میکنند.
انواع عدسی طبی از نظر پوشش
یکی دیگر از دستهبندیهای عدسیهای عینک طبی بر اساس نوع پوشش است. ممکن است یک عدسی عینک کاملا ساده طراحی شده باشد یا دارای ویژگیهای خاصی از نظر لایههای پوششی باشد.
1- پوشش ضد انعکاس
از پوشش ضد انعکاس با نام Anti Reflex نیز یاد میشود. عدسی عینک آنتی رفلکس دارای دو پوشش در دو طرف عدسی است تا از پخش شدن نورهای ساطع شده جلوگیری کند. نورهایی مانند چراغ خودرو قابلیت بازتاب بسیار زیادی دارند و بینایی را دچار مشکل میکنند.
2- پوشش مقاوم در برابر خط و خش
عدسی طبی مقاوم در برابر خط و خط (Anti Scratch) دارای لایهای است که میتواند از بروز آسیبهای فیزیکی تا حد زیادی جلوگیری کرده و سطح عینک را صاف نگه دارد.
3- پوشش مقاوم در برابر اشعه UV
شاید تا به امروز نام عینکهای آفتابی مقاوم در برابر اشعه UV را شنیده باشید. یک نوع از عدسی عینک نیز دارای چنین خاصیتی است. در این نوع عدسی نیازی به استفاده از پوششهای تیره و آفتابی نیست و عدسی به خوبی میتواند اشعه UV را دفع کند. عینکهای مقاوم در برابر اشعه UV قابلیت دفع نورهای آبی نمایشگرها را نیز دارند.
4- پوشش مقاوم در برابر نور آبی
نمایشگرها و مانیتورها طیف وسیعی از نورها را منتشر میکنند. نور آبی انرژی بسیار زیادی دارد و در صورت تماس با چشم عوارض زیادی ایجاد خواهند کرد. عدسی طبی مقاوم در برابر نور آبی میتواند طیف آبی را جدا کرده و از عبور آن جلوگیری کند. این عدسی عینک با نام بلو کنترل یا بلوکات شناخته میشود.
5- پولاریزه
در برخی محیطها مثل ساحل چشم در معرض نورهای افقی قرار دارد. زمانی که پرتوها نور به سطح آب دریا برخورد میکند، با زاویه بسیار کمی به سطح چشم خواهد رسید. تابش مداوم این نورها آسیب زیادی به چشم وارد خواهد کرد. این حالت ممکن است در روزهای برفی نیز رخ دهد. عدسی طبی پلاریزه میتواند در مقابل چنین نورهایی مقاومت کند.
6- پوشش آبگریز و چربی گریز
افراد زیادی به علت حضور در محیطهای کاری یا جغرافیای خاص محل زندگی در معرض آلودگیها یا رطوبت هستند. چنین افرادی باید از عدسی عینک آبگریز یا چربی گریز استفاده کنند. این عدسیها دچار لک و کثیفی نمیشوند و وضوح دید را در بهترین سطح ممکن نگه میدارند.
ورزشکارهای رشتههای آبی معمولا از پوشش عدسی طبی آب گریز در زمان تمرین و مسابقه بهره میگیرند. عدسی عینک چربی گریز نیز بیشتر برای کودکان، افراد شاغل در محیطهای آلوده یا حتی رستورانها و فستفودها مناسب است.
انواع عدسی عینک از نظر مواد اولیه
امروزه از مواد مختلفی برای ساخت عدسی عینکها استفاده میشود. با توجه به مواد اولیه ویژگیهای عدسی عینک متفاوت خواهد بود.
1-پلی کربنات
مهمترین خاصیت عدسی عینک ساخته از پلی کربنات، مقاومت بالا است. از پلی کربنات برای ساخت عینکها و کلاههای ایمنی نیز استفاده میشود. این ماده در برابر فشار و ضربه مقاومت بسیار خوبی دارد.
2- پلاستیک
رایجترین ماده برای ساخت عدسی طبی پلاستیک است. این عدسیها از پلاستیک پلیمری تهیه شده و به دلیل هزینه معقول و وزن کم طرفداران زیادی دارد.
3- پلاستیک فشرده
پلاستیک فشرده ضریب شکست بالاتری نسبت به پلاستیک معمولی دارد. در نتیجه نور با کیفیت بهتر و انحراف کمتری از سطح عینک عبور خواهد کرد. به کمک پلاستیکهای فشرده میتوان عدسی عینک نازکتر و سبکتری ساخت.
4- شیشه
اولین ماده برای ساخت عدسی طبی شیشه بوده اما امروزه استفاده از این ماده منسوخ شده است. خطرهای مربوط به شکسته شدن شیشه، مقاومت کم در برابر ضربه و فشار، کثیف شدن سطح عدسی و … از مشکلات مربوط به عدسیهای شیشهای است. البته به دلیل مزیتهایی مثل کیفیت دید بهتر و مقاومت بالا در برابر خط و خش هنوز برخی افراد استفاده از چنین عدسیهایی را ترجیح میدهند.
انواع عدسی عینک از نظر اصلاح دید
از نظر اصلاح دید نیز میتواند عدسی طبی را به انواع تک دید، دو دید، تدریجی و منشوری تقسیمبندی کرد. منظور از دید نزدیکبینی یا دوربینی است. عدسی تک دید تنها یک معضل را رفع کرده و دو دید میتواند سطح دوربینی و نزدیکبینی را به طور همزمان ارتقا دهد.
عدسیهای تدریجی نیز دو یا چند دید هستند؛ با این تفاوت که جداکنندهای روی عدسی قابل مشاهده نیست. عدسی منشوری نیز برای رفع مشکل هتروفوریا (Heterophoria) کاربرد دارد. هتروفوریا یک اختلال در بینایی است که جهت چشمها را دچار مشکلاتی میکند.
🔹 2. محافظت از چشم
عدسیهای عینک میتوانند از چشم در برابر عوامل محیطی محافظت کنند:
-
اشعه فرابنفش (UV): با عدسیهایی که فیلتر UV دارند
-
نور آبی مضر (Blue Light): مخصوصاً در کار با موبایل و کامپیوتر
-
گرد و غبار و باد: در عینکهای ایمنی یا ورزشی
🔹 3. افزایش کیفیت دید
-
وضوح بهتر و دقیقتر تصویر
-
کاهش فشار و خستگی چشم
-
کمک به تمرکز بهتر، مخصوصاً در مطالعه یا رانندگی
در عینک نزدیک بین از چه عدسی استفاده می شود؟
در عینک مخصوص افراد نزدیکبین ، از عدسیهای مقعر یا منفی استفاده میشود. این عدسیها لبههای ضخیمتری دارند و مرکز آنها نازکتر است. وظیفه اصلی عدسی مقعر این است که پرتوهای نوری را پیش از ورود به چشم، کمی واگرا کند تا تصویر بهجای آنکه جلوی شبکیه تشکیل شود، دقیقاً روی شبکیه متمرکز شود. افراد نزدیکبین معمولاً اجسام نزدیک را بهخوبی میبینند، اما در دیدن اجسام دور دچار تاری دید هستند. عدسی منفی با جبران این عیب انکساری، کمک میکند تا تصاویر دور نیز واضح دیده شوند. نمره این عدسیها با علامت منفی (مثلاً -2.00) نمایش داده میشود. این عدسیها در انواع مختلفی مانند عدسی پلاستیکی، شیشهای، ضدخش و ضدانعکاس تولید میشوند. همچنین در صورت بالا بودن نمره چشم، میتوان از عدسیهای نازکشده (High Index) استفاده کرد تا عینک سبکتر و زیباتر باشد.
جمعبندی
عدسی عینک مهمترین بخش هر عینک طبی است. این روزها عدسیها تنوع بسیار زیادی دارند. تقریبا میتوان گفت هر فرد با هر نیازی میتواند عدسی طبی مورد نظرش را پیدا کند. باید دقت داشت که برای خرید عدسی عینک باید به مراکز معتبر مراجعه و از انواع باکیفیت استفاده کرد. عدسیهای بیکیفیت ممکن است چشم را دچار آسیبهای بیشتری کند.
سوالات متداول
- عدسی فتوکرومیک برای استفاده روزمره مناسب است؟
بله؛ این عدسیها داخل خانه شفاف هستن و بیرون از خونه در برابر نور خورشید تیره میشن، پس برای استفاده دائم بسیار کاربردی است. - فرق عدسی آنتیرفلکس با بلوکات چیست؟
آنتیرفلکس بازتاب نور رو کم میکند؛ بلوکات هم نور آبی نمایشگرها رو فیلتر میکند. اگه زیاد با لپتاپ یا گوشی کار میکنید، عدسی بلوکات بهترین گزینه است . - از کجا بدونم کدوم عدسی برام مناسبه؟
باید مشکل بینایی را ریشه یابی کنید(مثل دوربینی، نزدیکبینی یا آستیگماتیسم)، و بیشتر کجا از عینک استفاده میکنید. مشاوره با اپتومتریست یا فروشگاه مطمئن مثل صاپتیک استور هم کمک کننده است.